View source for COVID-19 වසංගතය තුළ ගෝලීයව වාර්තා වූ දුම්කොළ කර්මාන්තයේ බලපෑම්

[[File:AA.jpg|125px|right|TobaccoUnmasked_English|link=https://www.tobaccounmasked.com/index.php/Globally_Reported_Tobacco_Industry_Interference_during_COVID-19_Pandemic]]
[[File:Tamil-new.jpg  |125px|right|TobaccoUnmasked_Tamil|link=https://tobaccounmasked.lk/tamil/%E0%AE%95%E0%AF%8A%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%9F%E0%AF%8D_-19_%E0%AE%A4%E0%AF%8A%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%8B%E0%AE%A4%E0%AF%81_%E0%AE%89%E0%AE%B2%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%B5%E0%AE%BE%E0%AE%95%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AF%81%E0%AE%B3%E0%AF%8D%E0%AE%B3_%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%88%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%88_%E0%AE%A4%E0%AF%8A%E0%AE%B4%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%B1%E0%AF%88%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%A4%E0%AE%B2%E0%AF%88%E0%AE%AF%E0%AF%80%E0%AE%9F%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D]]

==පසුබිම==
නව කොරොනා වෛරසය හේතුවෙන් හට ගත් COVID-19 රෝගය, 2019 දෙසැම්බර් 31 වන දින චීනයේ හුබෙයි ප්‍රාන්තයේ වුහාන් හිදී ප්‍රථම වරට වාර්තා විය.  2020 මාර්තු 11 වන දින ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් එය නිල වශයෙන් වසංගතයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී.<ref name=WHO>World Health Organisation(WHO).[https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 Coronavirus disease (COVID-19) pandemic], 11 March 2020, Accessed June 2020</ref>

== COVID-19 මරණ ප්‍රමාණය==
2020 ජුලි 12 වන විට, ලොව පුරා වාර්තා වී ඇති තහවුරු කර ගත් COVID-19 රෝගීන් සංඛ්‍යාව 13,033,817 ක් වන අතර මරණ සංඛ්‍යාව 571,250 ක් වේ. වැඩිම රෝගීන් සංඛ්‍යාවක් (3,413,995) වාර්තා වී ඇත්තේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් වන අතර දෙවන ස්ථානයට පත් බ්‍රසීලයෙන් රෝගීන් 1,866,176 ක් වාර්තා කරමිනි. වැඩිම මරණ සංඛ්‍යාවක් වාර්තා වී ඇත්තේ ද ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙනි (137,782).<ref name=World>World Meter.[https://www.worldometers.info/coronavirus/?utm_campaign=homeAdvegas1?COVID-19 coronavirus pandemic], 13 July 2020, Accessed July 2020</ref>ආසාදන මරණ අනුපාතය (IFR) 1.4% ලෙස වාර්තා වූ අතර එය මරණ සංඛ්‍යාව/ වාර්තා වූ සිද්ධීන් සංඛ්‍යාව මගින් ගණනය කර ඇත.<ref name=meter>World Meter.[https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-death-rate/Coronavirus (COVID-19) Mortality Rate], 10 July 2020, Accessed July 2020</ref>

===COVID-19 මරණ සඳහා දුම්කොළ වල දායකත්වය===
දුම්පානය නොකරන්නන් හා සසඳන විට දුම් පානය කරන්නන් හට COVID-19 මගින් මාරාන්තික රෝග ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි බව [https://www.who.int/ ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO)] ප්‍රකාශ කරන ලදී.<Ref>World Health Organization(WHO).[https://www.who.int/news-room/detail/11-05-2020-who-statement-tobacco-use-and-covid-19 WHO statement: Tobacco use and COVID-19], 11 May 2020,Accessed July 2020</ref> සාමාන්‍යයෙන් COVID-19 වෛරසය, සෛල මතුපිට ඇති ACE2 ප්‍රතිග්‍රාහකවලට සම්බන්ධ වී එහි ජානමය ද්‍රව්‍ය සෛල තුළට එන්නත් කර ගුණනය වී පැතිරෙයි. දුම්කොළ දුමාරයට නිරාවරණය වූ  පෙනහළු වලට  අසාමාන්‍ය ලෙස ACE2 ප්‍රතිග්‍රාහක විශාල ප්‍රමාණයක් එකතු වීමට වැඩි හැකියාවක් ඇති බැවින් කොරෝනා වෛරසය මගින් එම ඉන්ද්‍රියට හානිවීමට හැකියාවක් පවතින බව පර්යේෂණයන් පෙන්වා දෙයි.<Ref name=ERS>J M Leung, C X Yang, A Tam, T Shaipanich, T-Louise Hackett, G K Singhera, D R Dorscheid, D D Sin.  [https://erj.ersjournals.com/content/early/2020/03/26/13993003.00688-2020 ACE-2 Expression in the Small Airway Epithelia of Smokers and COPD Patients: Implications for COVID-19], European Respiratory Journal,24 March 2020, Accessed June 2020</ref> හෘද රෝග, පිළිකා, ශ්වසන රෝග සහ දියවැඩියාව වැනි බෝ නොවන රෝග සඳහා ද දුම්කොළ ප්‍රධාන අවදානම් සාධකයකි. මෙවැනි රෝගී තත්ත්වයන්ගෙන් පෙලෙන්නන් හට COVID-19 වැළඳීම මගින් රෝගී තත්ත්ව උත්සන්න වීමේ ඉහල අවදානමක් පවතී.<ref name=WHO/>

දුම් පානය සමග COVID-19 වෛරසය ආසාදනය වීමේ අවදානම ඉහළ බව මෑත අධ්‍යයනයන් මගින් පෙන්වා දී ඇත.<ref name=BMJ>R E Jordan et. al.[https://www.bmj.com/content/368/bmj.m1198 Covid-19: risk factors for severe disease and death],British Medical Journal(BMJ), 26 March 2020,Accessed  July 2020</ref> පිරිමින් අතර දුම්පානය ඉහළ මට්ටමක පැවතීම හේතු විය හැකි බැවින් කාන්තාවන්ට වඩා පිරිමින් හට මෙම රෝගය වැළඳීමේ අවදානම වැඩි බව ඉතාලියේ සිදු කරන ලද අධ්‍යයනයකින් වාර්තා වී ඇත.<ref name=Italy>Edward Livingston and Karen Bucher.[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32181795/ Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in Italy], National Center for Biotechnology Information(NCBI), 28 April 2020, Accessed July 2020</ref> වෛරසය ආසාදිතයන් අතරින් දුම්පානය නොකරන්නන්ට වඩා දැනට දුම් පානය කරන හෝ කලින් දුම් පානය කළ අය තුළ රෝග වර්ධනය වීමේ අවදානම දෙගුණයකට ආසන්න බව සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ හි කැලිෆෝනියා විශ්ව විද්‍යාලය විසින් COVID-19 රෝගීන් 11,590 ක් ඇතුලත්ව සිදු කළ විශ්ලේෂණයකින් අනාවරණය වී තිබේ.<ref name=UCSF>E Fernandez.[https://www.ucsf.edu/news/2020/05/417411/smoking-nearly-doubles-rate-covid-19-progressionSmoking Nearly Doubles the Rate of COVID-19 Progression], University of California, San Francisco, 12 May 2020, Accessed July 2020</ref><Ref name=CNN>N Thomas.[https://edition.cnn.com/2020/07/13/health/young-adults-smoking-risk-coronavirus-wellness/index.html 1 in 3 young adults vulnerable to severe Covid-19  and smoking plays a big part, research finds], 13 July 2020, Accessed July 2020</ref> මාරාන්තික රෝග ලක්ෂණ සහිත රෝගීන් අතරින්, 16.9% ක් වර්තමාන දුම් පානය කරන්නන් වන අතර 5.2% ක් කලින් දුම් පානය කළ අය බව රෝගීන් 1099 ක නියැදියක් භාවිතා කර චීනයේ සිදු කරන ලද තවත් අධ්‍යයනයකින් සොයා ගෙන ඇත. යාන්ත්‍රික වාතාශ්‍රය හෝ දැඩි සත්කාර ඒකකයට (ICU) ඇතුළත් වීමට අවශ්‍ය රෝගීන් සහ මියගිය රෝගීන් අතරින් 25.5% ක් වර්තමාන දුම් පානය කරන්නන් වන අතර 7.6% ක් කලින් දුම් පානය කළ අය විය.<ref name=Guan>Guan et al.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7092819/ Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China], 28 February 2020, Accessed July 2020</ref>

==දුම්කොළ කර්මාන්තයේ ආයතනික සමාජ වගකීම් (CSR) ක්‍රියාකාරකම්==
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ දුම්කොළ පාලනය පිළිබඳ ගෝලීය සම්මුතිය වන [[දුම්කොළ පාලනය පිළිබඳ නීතිමය රාමුව (FCTC) | දුම්කොළ පාලනය පිළිබඳ නීතිමය රාමුවෙහි (FCTC)]],  [[FCTC 13: දුම්කොළ සම්බන්ධ දැන්වීම්කරණය, ප්‍රචාරණය ප්‍රවර්ධනය සහ අනුග්‍රාහකත්වයන් ලබා දීම |13]] සහ [[දුම්කොළ පාලනය පිළිබඳ නීතිමය රාමුවෙහි (FCTC) 5.3 වගන්තිය | 5.3]] වගන්ති මගින් අනුග්‍රාහකත්ව, ආයතනික සමාජ වගකීම් (CSR) ක්‍රියාකාරකම් සහ දුම්කොළ කර්මාන්තය සමඟ අන්තර් ක්‍රියාකාරිත්වය තහනම් කිරීමට නිර්දේශ කරයි.

==COVID-19 වසංගතය තුළ වාර්තා වූ දුම්කොළ කර්මාන්තයේ බලපෑම් සහ ක්‍රියාකාරකම් වල  සාරාංශය==
වසංගතය ප්‍රකාශයට පත් කළ දින සිට සතිපතා COVID-19 වසංගතය අතරතුර ගෝලීය වශයෙන් වාර්තා වූ දුම්කොළ කර්මාන්තයේ ආයතනික සමාජ වගකීම් හා වෙනත් ක්‍රියාකාරකම් සහ බලපෑම් මෙම පිටුව තුළ සාරාංශ ගත කිරීමට අදහස් කරයි.  

සතියේ සෑම බදාදා දිනකම මෙම ලිපිය යාවත්කාලීන කරනු ලැබේ.

===වගුව 1: COVID-19 වසංගතය අතරතුර වාර්තා වූ දුම්කොළ කර්මාන්තයේ බලපෑම් වල සාරාංශය===
{| border="1" cellpadding="1"

 

! scope="col" width="200px" | දුම්කොළ සමාගම 
 

! scope="col" width="400px" |  වාර්තා වූ රටවල්  
 

! scope="col" width="100px" | සිදුවීම් ගණන 
|-


| [[ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT) ]] || දකුණු අප්‍රිකාව, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, එක්සත් රාජධානිය, බ්‍රසීලය, කෙන්යාව, බංග්ලාදේශය, ක්‍රොඒෂියාව, මෙක්සිකෝව, නයිජීරියාව, හොන්ඩුරාස්, රුසියාව, මැලේසියාව, සිම්බාබ්වේ   || 61
|-

| පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) || බ්‍රසීලය, කොස්ටාරිකාව, ග්‍රීසිය, තුර්කිය, ඉතාලිය, පිලිපීනය, බල්ගේරියාව, යුක්‍රේනය, ජෝර්ජියාව, රුසියාව  ||32
|-

| ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) || එක්සත් රාජධානිය, බංග්ලාදේශය, තුර්කිය, මැලේසියාව, පිලිපීනය, රුසියාව, දකුණු අප්‍රිකාව, සැම්බියාව  || 26 
|- 

| ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ් || ඉන්දියාව  || 12
|-

| ඇල්ට්‍රියා සමූහය   || ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය  || 22
|-

| ඉම්පීරියල් ටුබැකෝ   || රුසියාව  || 14
|-
 
| කොරියා ටුබැකෝ ඇන්ඩ් ජින්සෙන්ග් කෝපරේෂන් (KT&G)|| ඉන්දුනීසියාව, තුර්කිය, රුසියාව || 6 
|-

| රෙනෝල්ඩ්ස් ඇමරිකන්  || ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය   || 7
|-

| MVR ප්‍රෝඩක්ට්ස්  || ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය   || 1
|-

| ඉන්දියාවේ ගොඩ්ප්‍රි ෆිලිප්ස්   || ඉන්දියාව  || 3
|-

| [[ලංකා දුම්කොළ සමාගම (CTC)]] || ශ්‍රී ලංකාව || 2 
|-

| ජරම්   || ඉන්දුනීසියාව  || 2 
|-

| 7 හිල්ස් මනික්චන්ද් ප්‍රොඩක්ට්ස් පුද්ගලික සමාගම  || ඉන්දියාව|| 1  
|- 

|ඩෙකෑන් ටුබැකෝ || ඉන්දියාව|| 1 
|-

| විනටාබා දුම්කොළ සමාගම  || වියට්නාමය  || 1 
|-

| ජාත්‍යන්තර දුම්කොළ සමාගම || නයිජීරියාව  || 1 
|-

| LT සමූහය || පිලිපීනය  || 1 
|-

| චීන දුම්කොළ සමාගම  || චීනය   || 1 
|-

|හොන්ගුන්හොන්හේ දුම්කොළ (සමූහය)  || -  || 2 
|-

| ගැමුචි-Gamucci  || එක්සත් රාජධානිය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, ආසියාව, අප්‍රිකාව  || 1 
|-

| බාර්කෝ වෙළඳ සමාගම  || ඇන්ගෝලාව  || 1 
|-

| පෑන් ඇෆ්රිකා දුම්කොළ සමූහය || ඇන්ගෝලාව  || 1 
|-

| සමාගම නිශ්චිතව දක්වා නොමැති හෝ සමාගම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින කණඩායම් හරහා බලපෑම්  || එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය, බංග්ලාදේශය, සිම්බාබ්වේ, මැලේසියාව, ඕස්ට්‍රේලියාව, ලෙබනනය, සෙනගාලය, ශ්‍රී ලංකාව, ප්‍රංශය, මියන්මාරය, චිලී රාජ්‍ය, දකුණු අප්‍රිකාව, කෙන්යාව, භූතානය  || 30
|}

==1 වන සතිය: 2020 මාර්තු 12 සිට 22 දක්වා==
*[http://web.archive.org/web/20200721032843/https://www.bat.com/group/sites/UK__9D9KCY.nsf/vwPagesWebLive/DO9FCNTR රුසියාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම], [http://web.archive.org/web/20200721032955/https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් දුම්කොළ සමාගම], [http://web.archive.org/web/20200721033331/https://www.jti.com/europe/russia ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් රෂියා] සහ [http://web.archive.org/web/20200721033507/https://www.pmi.com/markets/russia/en/overview පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් ඇෆිලියේට්ස්] යන රුසියාවේ ප්‍රධාන බහුජාතික දුම්කොළ සමාගම් හතරට අනුබද්ධිත සමාගම්, අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ ලැයිස්තුවට සිගරට් එක් කිරීම සඳහා රුසියානු අග්‍රාමාත්‍යවරයාට බලපෑම් සිදු කළ අතර එම උත්සාහයන් සාර්ථක විය.<ref name=Russia>Rambler.ru.[ http://web.archive.org/web/20200721033625/https://news.rambler.ru/other/44220891-helsingin-sanomat-finlyandiya-v-peterburge-tabachnye-kompanii-dobilis-vklyucheniya-sigaret-v-spisok-tovarov-pervoy-neobhodimosti/ Helsingin Sanomat (Финляндия): в Петербургетабачныекомпаниидобилисьвключениясигарет в списоктоваровпервойнеобходимостиОбэтомсообщает "Рамблер". Далее], 22 March 2020, Accessed July 2020</ref>

==2 වන සතිය: 2020 මාර්තු 23 සිට 29 දක්වා==
*පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) ග්‍රීක රෝහල් සඳහා වාතාශ්‍රය සපයන යන්ත්‍ර (ventilator)  පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Greek>Isabel Togoh.[https://web.archive.org/web/20200427133516/https:/www.forbes.com/sites/isabeltogoh/2020/03/30/big-tobacco-criticized-for-donating-ventilators-to-greek-hospitals-amid-coronavirus-crisis/#530965e51a86 Big Tobacco Criticized For Donating Ventilators To Greek Hospitals Amid Coronavirus Crisis], 30 March 2020, Accessed June 2020</ref>

*බ්‍රසීලයේ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) සැන්ටා කෘස් රෝහල් සඳහා ආධාර ලබා දුන්නේය.<ref name=brazil>GAZ.[http://www.gaz.com.br/conteudos/coronavirus/2020/03/25/163575-prefeitura_repassa_mais_de_rs_2_milhoes_a_hospitais_de_santa_cruz.html.phpPrefeiturarepassamais de R USD 2 milhões a hospitais de Santa Cruz], 25 March 2020, Accessed June 2020</ref>

*[https://www.pmi.com/ පිලිප් මොරිස් -ජෝර්ජියාව],විසින් ජෝර්ජියාවේ ව්‍යාපාරික සංගමය මගින් පිහිටුවන ලද විශේෂ අරමුදලට මුදල් පරිත්‍යාගයක් කළේය.<ref>Business Media Georgia.[https://bm.ge/en/article/philip-morris-georgia-announces-immediate-contribution-of-100-000-gel-towards-fight-against-covid-19/51861 Philip Morris Georgia announces immediate contribution of 100 000 gel towards fight against covid-19], 23 March 2020, Accessed June 2020</ref>

* ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ් විසින් COVID අවිනිශ්චිතතා අරමුදල සඳහා මුදල් පරිත්‍යාග කරන ලදී.<Ref name=Economic>The Economic Times. [https://economictimes.indiatimes.com/news/company/corporate-trends/itc-to-set-up-rs-150-crore-covid-19-contingency-fund-for-vulnerable-sections-of-society/articleshow/74841727.cmsITC announces Rs 150 crore COVID-19 contingency fund for vulnerable sections of society], 27 March 2020, Accessed April 2020</ref>

*පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) ග්‍රීසියේ රෝහල් සඳහා ශ්වසන යන්ත්‍ර (respirator) පරිත්‍යාග කළේය.<Ref name=Tornos>Tornos news.[Greek tobacco firm donates 50 respirators to equip Greek hospitals | TornosNews.gr Greek tobacco firm donates 50 respirators to equip Greek hospitals], 18 March 2020, Accessed June 2020</ref>

*[[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] හොන්ඩුරාස් පොලිසියට මුහුණු ආවරණ පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Honduras>COHEP.[https://twitter.com/COHEPHonduras/status/1253783358548652032], 25 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*ශ්‍රී ලංකාවේ  අන්තර්ජාලය  ඔස්සේ  සිගරට් බෙදා හැරීම ෆේස්බුක් හරහා ප්‍රචාරණය කරන ලදි (රූපය 1).<ref name=key>Face Book [https://www.facebook.com/ixxakey/ К є у . කී]         March 2020, Accessed June 2020</ref>

[[Image:Online.PNG|300px|thumb|center| රූපය 1: ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාලය  ඔස්සේ  සිගරට් අලෙවිය ෆේස්බුක් හරහා ප්‍රචාරණය කිරීම <ref name = key/>]]

*මියන්මාරයේ සාම්ප්‍රදායික චෙරූට් (පෙරහන් රහිත දෙකෙළවර සංවෘත සිලින්ඩරාකාර සුරුට්ටුවක්) නිෂ්පාදකයන්ගේ සංගමය, 2019 කොරෝනා වෛරස් රෝග (COVID-19)  වැළැක්වීම, පාලනය කිරීම සහ ප්‍රතිකාර කිරීම පිළිබඳ ජාතික මධ්‍යම කමිටුව වෙත මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<Ref name=Mynmar>Tobacco Industry watch, South East Asia Tobacco control Alliance.[https://tobaccowatch.seatca.org/index.php/2020/04/14/ti-steps-up-csr-activities-during-covid-19-pandemic/ TI steps-up CSR activities during COVID-19 pandemic], 7 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*රුමේනියාවේ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI ) රතු කුරුස සංවිධානයට මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Romania>Profit.ro [https://www.profit.ro/insider/companii/philip-morris-doneaza-in-romania-1-milion-de-dolari-pentru-crucea-rosie-19314767 Philip Morris donează, înRomânia, 1 milion de dolaripentruCruceaRoșie], 27 March 2020, Accessed June 2020</ref>

==3 වන සතිය: 2020 මාර්තු 30 සිට අප්‍රේල් 5 දක්වා==
*[[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] COVID-19 සඳහා එන්නතක් නිපදවීමේ උත්සාහය නිවේදනය කළේය.<Ref name=vaccine> British American Tobacco(BAT).[https://www.bat.com/group/sites/UK__9D9KCY.nsf/vwPagesWebLive/DOBN8QNL News Release,BAT working on potential COVID-19 vaccine through US bio-tech subsidiary], 1 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*ප්‍රංශ විද්‍යාඥයෙකු විසින් විද්වත් සමාලෝචනය නොකරන ලද පූර්ව මුද්‍රිත ප්‍රකාශනයක COVID-19 ට එරෙහි  නිකොටින්වල  ආරක්ෂිත බලපෑමක් යෝජනා කළේය.<Ref name=Qeios>Qeios.[https://www.qeios.com/read/WPP19W.3 Low incidence of daily active tobacco smoking in patients with symptomatic COVID-19], 21 April 2020, Accessed May 2020</ref>  එහි ප්‍රධාන කර්තෘ, පාස්චර් ආයතනයේ ස්නායු විද්‍යාව පිළිබඳ මහාචාර්ය පියරේ චේන්ජක්ස් හට දුම්කොළ කර්මාන්තයෙන් අරමුදල් ලැබීමේ ඉතිහාසයක් තිබුණි.<Ref name=Monde> Le Monde.[http://web.archive.org/web/20200425083910/https:/www.lemonde.fr/sciences/article/2012/05/31/guerre-du-tabac-la-bataille-de-la-nicotine_1710837_1650684.html Comment le lobby du tabac a subventionné des labosfrançais], 07 January 2013, Accessed May 2020</ref>

* [https://www.international-tobacco.co.uk/ ජාත්‍යන්තර දුම්කොළ සමාගම] නයිජීරියාවේ රජයට අත් සනීපාරක්ෂක සහ මුහුණු ආවරණ පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Nigeria>Sun News Online.[COVID-19: Kwara shuts borders, fumigate marketsCOVID-19: Kwara shuts borders, fumigate markets], 31 March 2020, Accessed June 2020</ref>

*දුම්කොළ හා මද්‍යසාර වෙළඳාමට සම්බන්ධ සමාගමක් වන පිලිපීනයේ [https://ltg.com.ph/ LT සමූහය]  කැවිට් රෝහලට මුහුණු ආවරණ පරිත්‍යාග කළේය.<ref>The Minando Daily Mirror.[https://web.archive.org/web/20200427134337/https:/mindanaodailymirror.ph/Main/full_article/lt-group-clarifies-donation-of-face-masks-to-cavite-hospital6468 LT Group clarifies donation of face masks to Cavite hospital], 02 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*[https://www.pmi.com/markets/bulgaria/en පිලිප් මොරිස්- බල්ගේරියාව]බල්ගේරියාවේ රෝහල්වලට වෛද්‍ය සැපයුම් සහ ආරක්ෂක උපකරණ මිලදී ගැනීමට අවශ්‍ය මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Bulgaria>BCause. [https://www.bcause.bg/en/daritelstvo/news-giving/570-who-are-the-generous-donors-to-the-campaign,-set-up-by-bcause-foundation-and-forthegood-project-against-covid-19-in-bulgaria.html Who are the generous donors to the campaign, set up by BCause Foundation and #Forthegood Project against COVID-19 in Bulgaria?], 31 March 2020, Accessed June 2020</ref>

*ග්‍රීසියේ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) රජයට වාතාශ්‍රය සපයන යන්ත්‍ර (ventilator) පරිත්‍යාග කළේය.<Ref name=meaww>Meaww.com.[Tobacco firm Philip Morris faces backlash over 'coronavirus publicity stunt' after it donates ventilators| Tobacco firm Philip Morris faces backlash over 'coronavirus publicity stunt' after it donates ventilators], 20 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*[https://www.zaubacorp.com/company/DECCAN-TOBACCO-EXPORTS-PRIVATE-LIMITED/U16001AP2005PTC048458 ඩෙකෑන් ටුබැකෝ],  අන්ද්‍රා ප්‍රදේශයේ මහ ඇමතිගේ සහන අරමුදලට මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<Ref name=Hindu>The Hindu.  [https://web.archive.org/web/20200429062944/https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/dtc-donates-25-lakh-to-cmrf/article31272382.eceDTC donates ₹25 lakh to CMRF], 06 April 2020, Accessed April 2020</ref >

*ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ්, ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍ය සනීපාරක්ෂක සන්නාමය වන සැව්ලෝන්, කේරළ රජයේ COVID-19 දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් සහ අත් සේදීමේ කුටි සඳහා අනුග්‍රහය දැක්වූයේය.<ref name=Hindu1>The Hindu. [https://www.thehindu.com/business/itcs-perfume-unit-will-now-make-savlon-hand-sanitisers/article31218034.ece| ITC’s perfume unit will now make Savlon hand sanitisers], 31March 2020, Accessed May 2020</ref><ref name=Express>Indian Express. [https://indianexpress.com/article/business/companies/coronavirus-effect-itc-starts-producing-savlon-hand-sanitisers-from-fragrances-factory-6340527/ Coronavirus effect: ITC starts producing Savlon hand sanitisers from fragrances factory], 31 March 2020, Accessed May 2020</ref>

*ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ්,  [https://www.cry.org/donate-to-children-new/?utm_source=google&utm_medium=cpc&utm_campaign=61420&utm_term=cry%20india&MatchType=b&utm_content=search+text+ads&Network=g&Device=c&devicemodel=&target=&adposition=&campaign_Name=cry-generic-donation&gclid=CjwKCAjwh472BRAGEiwAvHVfGqY3iQH7c5fXKV0QeIul2mNE8COXsFlCbKinWacCivxToplnq5qF1BoCwFoQAvD_BwE චයිල්ඩ් රයිට්ස් ඇන්ඩ් යූ] [Child Rights and You (CRY)] සහ ඉන්දියාවේ [https://www.soschildrensvillages.in/ SOS ළමා ගම්මාන] යන රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සමඟ එක්ව ඉන්දියාවේ නිවෙස්වලට තම ආහාර වෙළඳ නාම බෙදා හැරියේය.<ref name= Hindustan>Hindustan Times. [https://www.hindustantimes.com/india-news/itc-s-boxes-of-hope-and-happiness-to-provide-essential-supplies-to-the-elderly-amid-covid-19-lockdown/story-AzWnq8E2qhookrqUSS72DK.html| ITC’s boxes of ‘hope’ and ‘happiness’ to provide essential supplies to the elderly amid Covid-19 lockdown], 05 April 2020, Accessed May 2020</ref> මාධ්‍ය වාර්තාවලට අනුව, “බලාපොරොත්තුවේ ආශිර්වාද පෙට්ටිය” හා “සන්ෆීස්ට් සන්තෝෂයේ පෙට්ටිය” හරහා ළමයින්ට සහ වැඩිහිටියන්ට සැපයුම් ලබා දී ඇත.

*පිලිපීනයේ පිලිප් මොරිස් ෆෝචූන් ටුබැකෝ කොර්ප් ඉන්ක් (PMFTC) (පිලිප් මොරිස් පිලිපීනයේ නිෂ්පාදන, ඉන්කෝපරේටඩ් සහ ෆෝචූන් දුම්කොළ සංස්ථාව අතර හවුල් ව්‍යාපාරයක්) උතුරු මින්ඩනාඕ වෛද්‍ය මධ්‍යස්ථානයට වාතාශ්‍රය සපයන යන්ත්‍ර පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Sunstar>Sun Star.[https://www.sunstar.com.ph/article/1851623 P1.8-M ventilator gidonarsaMisOrsa NMMC], 06 April 2020, Accessed June 2020</ref> නැගෙනහිර සමාර් ආණ්ඩුකාර බෙන් එවාර්ඩෝන් සිය ෆේස්බුක් ගිණුම හරහා පිලිප් මොරිස් ෆෝචූන් ටුබැකෝ කොර්ප් ඉන්ක් හට (පීඑම්එෆ්ටීසී) ස්තූතිය පුද කළේය.<ref name=FB>Ben Evardone.[Ben Evardone], 31 March 2020, Accessed June 2020</ref>

*දකුණු අප්‍රිකාවේ ප්‍රධාන විධායක නිළධාරී සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT) | බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගමෙහි (BAT)]] ප්‍රධාන කොටස් හිමියෙකු වන ජොහාන් රූපට් (Johann Rupert) COVID-19 අරමුදල් සඳහා මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=FMF>Tobacco Tactics. [Free Market Foundation - TobaccoTacticsFree Market Foundation], 08 June 2020, Accessed June 2020</ref><ref name=SA>The Citizen.[https://citizen.co.za/business/business-news/2263437/update-ruperts-r1bn-for-covid-19-was-always-a-donation-after-all/ UPDATE: Rupert’s R1bn for Covid-19 was always a donation after all], 1 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*[https://www.pmi.com/markets/ukraine/en/overview  පිලිප් මොරිස් යුක්රේනය], COVID-19 අරමුදල් සඳහා මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=ukrain>Union UA.[https://www.unian.ua/society/10939220-filip-morris-ukrajina-pozhertvuvala-10-milyoniv-griven-dlya-borotbi-z-epidemiyeyu-koronavirusu.html?_ga=2.99636377.627084846.1585742071-1183161118.1585569368ФіліпМоррісУкраїнапожертвувала 10 мільйонівгривеньдляборотьби з епідемієюкоронавірус], 02April 2020, Accessed June 2020</ref>

*බංග්ලාදේශය සම්පුර්ණයෙන් වසා තිබූ කාලයේ දී [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සහ [https://www.jti.com/asia/bangladesh  ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI)] විසින් දුම්කොළ හා ඒ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන අඛණ්ඩව නිෂ්පාදනය  හා අලෙවිය සඳහා කර්මාන්ත අමාත්‍යාංශයෙන් අවසර ඉල්ලා සිටියේය.<ref name=ntv>n TV Online.[https://web.archive.org/web/20200727041809/https://www.ntvbd.com/bangladesh/%E0%A6%AF%E0%A6%B6%E0%A7%8B%E0%A6%B0-%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%B2%E0%A7%87-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%9C%E0%A6%BF-%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%AC%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%A8-744613যশোর-টাঙ্গাইলেবিড়িশ্রমিকদেরমানববন্ধন], 3 April 2020, Accessed July 2020</ref>

==4 වන සතිය: 2020 අප්‍රේල් 6 සිට 12 දක්වා==
*ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ් සමාගමට අයත් රසකැවිලි සන්නාමයක් වන ජෙලිමාල්ස් (Jelimals) ළමයින් ඉලක්ක කර ගනිමින් දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් පැවැත්වීය.<ref name=Brand>BrandEquity.com. [https://web.archive.org/web/20200520034935/http://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/marketing/itc-jelimals-chhota-bheem-spread-covid-19-awareness-to-kids/75163127| ITC Jelimals, ChhotaBheem spread Covid-19 awareness to kids], 16 April 2020, Accessed 14 May 2020</ref><Ref name=Indi>IndiFoodBev. [https://web.archive.org/web/20200520034159/https://indifoodbev.com/food-safety-policy-matters/covid-19-itc-jelimals-launches-do-the-5-song-to-spread-awareness-amongst-kids// Covid -19 – ITC Jelimals launches “Do the 5” song to spread awareness amongst kids], 21 April 2020, Accessed May 2020</ref><Ref name=Exchange>Exchange4Media.com. [https://www.exchange4media.com/advertising-news/itc-jelimals-launches-do-the-5-song-to-spread-awareness-on-covid-19-amongst-children-103993.html| ITC Jelimals launches 'Do the 5' song to spread awareness on COVID-19 amongst children], 16 April 2020, Accessed May 2020</ref><ref name=Brand2>BrandEquity.com.   [https://web.archive.org/web/20200520034556/https://www.itcportal.com/ReturnViewImage.aspx?fileid=1448| ITC Jelimals, ChhotaBheem spread Covid-19 awareness to kids], 16 April 2020, Accessed May 2020</ref><ref name=Media>Media Infoline. [https://web.archive.org/web/20200520035120/https://www.mediainfoline.com/advertising/itc-jelimals-brings-out-do-the-5-song-to-spread-awareness| ITC Jelimals brings out “Do the 5” song to spread awareness], April 15, 2020, Accessed May 2020</ref><ref name=green>Green Gold. [https://www.youtube.com/watch?v=3WDGv5uaaUA| ChotaBheem&Jelimals - Do the 5 Song], 10 April 2020, Accessed May 2020</ref>

*ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ්හි කඩදාසි පුවරු සහ විශේෂ පත්‍රිකා ව්‍යාපාර [Paperboards & Specialty Papers Business (PSPD)] රජයේ අරමුදලට සහ අඩු ආදායම්ලාභී ජනතාවට අරමුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Line>Business Line. [https://web.archive.org/web/20200520040637/https://www.thehindubusinessline.com/companies/itcs-paperboards-unit-lends-support-to-telangana-govts-fight-against-covid-19/article31330943.ece|ITC’s Paperboards unit lends support to Telangana govt’s fight against Covid-19]13 April 2020</ref><ref name=indiacsr>IndiaCSR. [https://web.archive.org/web/20200520040943/https://indiacsr.in/covid-19-itcs-paperboards-and-specialty-paper-business-lend-its-support-to-the-needy-in-telangana// Covid-19: ITC’s Paperboards and Specialty Paper Business lend its support to the needy in Telangana]13 April 2020</ref>.<ref name=bulls>Equity B Bulls. [https://web.archive.org/web/20200520041510/https://www.equitybulls.com/admin/news2006/news_det.asp?id=265236 ITC's Paperboards and Specialty Paper Business lend its support to the needy in the state of Telangana amidst the Corona crisis], 13 April 2020, Accessed May 2020</ref>

* ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ් විසින් ආරම්භ කරන ලද අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ වැඩසටහනක් වන  ITC WOW (අපද්‍රව්‍ය වලින් යහපැවැත්ම- Wellbeing out of Waste) කණ්ඩායම, පවුල්වලට සහ නිවාස නොමැති අයට  මුහුණු  ආවරණ සහ ආහාර සලාක බෙදා හැරියේය. ඔවුන් මහජන සෞඛ්‍ය සේවකයින්ට සනීපාරක්ෂක ද්‍රව්‍ය ද පොලිසියට සහ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ට ආහාර ඇසුරුම් ද සැපයීය.<ref name=bulls/>

*දුම්කොළ රහිත යැයි කියමින් මැණික්චන්ද් පාන් මසාලා නිෂ්පාදකයා වන [https://www.zaubacorp.com/company/7HILLS-MANIKCHAND-PRODUCTS-PRIVATE-LIMITED/U16005TG2015PTC101900| 7 හිල්ස් මැණික්චන්ද් ප්‍රොඩක්ට්ස් පුද්ගලික සමාගම] පුවත්පත්වල COVID-19 පිළිබඳ  දැන්වීම් පළ කළේය (රූපය 2).<ref name=Manikchand> 7 HILLS Manikchand.[http://archive.tobaccounmasked.com/document/7hills-manikchand-products-private-limited-publishing-large-eye-catching-advertisement-on-covid19-in-a-newspaper/Manikchand Pan masala], undated, Accessed May 2020</Ref>

[[Image:Mnaikchand.JPEG|500px|thumb|center| රූපය 2: මැණික්චන්ද්ගේ පුවත්පත් දැන්වීමක් <ref name = Manikchand/>]]

*බටහිර බෙංගාල මහ ඇමති විසින් බීඩි කර්මාන්තය, රට වසා දැමීමේ සීමාවන්ගෙන් නිදහස් කර ඇත (රූපය 3)<ref name = bengal>SARC-CCT.Newspaper article. April 2020</ref>.

[[Image:Bengal.JPEG|200px|thumb|center| රූපය 3: බීඩී කර්මාන්තය වසා දැමීමේ සීමාවන්ගෙන් නිදහස් කිරීම පිළිබඳ බටහිර බෙංගාලයෙන් පුවත්පත් ලිපියක්<ref name = bengal/>]] 

* ඉන්දුනීසියාවේදී පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) ඉන්දුනීසියානු රතු කුරුස සංවිධානයට ගිලන් රථයක් පරිත්‍යාග කළේය.<Ref name=Rasar>Radar Kediri.[https://radarkediri.jawapos.com/read/2020/04/07/187468/covid-19-di-kediri-gudang-garam-serahkan-ambulans-ke-pmi Covid-19 di Kediri, Gudang Garam SerahkanAmbulanske PMIDilengkapiPeralatanMedisDarurat], 07 April 2020, Accessed June 2020</ref>

* මැලේසියාවේ දී  ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල්  (JTI) COVID-19 අරමුදල් සඳහා මුදල් රැස් කළේය.<ref name=JTI1>Malasiakini.[MyKasih Raises RM 3mil for Food Aid During MCOMyKasih Raises RM 3mil for Food Aid During MCO], 7 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*පිලිපීනයේ දී  ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) COVID-19 වසංගත පාලනය සඳහා සේවයේ යෙදෙන්නන් හට  මුහුණු ආවරණ පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Ecozone>Republic of Philippines.[Ecozone locators lauded for helping Covid-19 front-liners Ecozone locators lauded for helping Covid-19 front-liners], 07 April 2020, Accessed June 2020</ref>


==5 වන සතිය: 2020 අප්‍රේල් 13 සිට 19 දක්වා==
*පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) දුම්පානය සහ වාෂ්ප සහිත නිෂ්පාදන භාවිතය හා COVID-19 අවදානම වැඩිවීම  සමඟ සම්බන්ධයක් නොමැති බව පෙන්වීමට උත්සාහ කළේය (රූපය 4).<Ref name=PMI2>C Gardener.[https://web.archive.org/web/20200428121642/https:/www.smokefreeworld.org/covid-19-and-lung-health-smoking-and-vaping/COVID-19 And Lung Health: Smoking and Vaping], 14 April 2020, Accessed June 2020</ref>

[[Image:FSFW.PNG|800px|thumb|center| රූපය 4: පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) දුම්පානය සහ වාෂ්ප සහිත නිෂ්පාදන භාවිතය හා COVID-19 අවදානම වැඩිවීම  සමඟ සම්බන්ධයක් නොමැති බව පෙන්වීමට උත්සාහ කළේය.<ref name=PMI2/>]]


*ඉතාලියේ, පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) COVID-19 පාලන කටයුතු සඳහා සෝලා ප්‍රෙඩෝසා ආහාර බැංකුවට ආහාර, අත් සනීපාරක්ෂක, පුද්ගලික ආරක්ෂක උපකරණ සහ  මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=end>Tobacco End Game.[https://tobaccoendgame.it/news/lindustria-del-tabacco-utilizza-lemergenza-covid-19-per-portare-avanti-la-sua-strategia-e-la-propaganda-commerciale/ Philip Morris donamascherine e disinfettante, dopo aver incassatonel 2019 un regalo da 400 milioni. La politicaringrazia: pecunia non olet], 14 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*වියට්නාමයේ [http://www.vinataba.com.vn/?lang=en| විනටාබා දුම්කොළ සමාගම] බැච් මයි (Bach Mai) රෝහලේ වියට්නාම් හෘද ආයතනයට මුදල් හා උපකරණ පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=vaping2>VapingPost.[https://www.vapingpost.com/2020/04/16/vietnam-who-rep-spreads-misinformation-and-proposes-e-cig-ban/ Vietnam: WHO Rep. Spreads Misinformation and Proposes E-Cig Ban], 16 April 2020, Accessed May 2020</ref>

*ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල්  (JTI) එක්සත් රාජධානියේ ස්වාධීන සිල්ලර වෙළෙන්දන් සඳහා දුෂ්කරතා අරමුදලකට මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<Ref name=Retail> Talking Retail.[https://www.talkingretail.com/news/industry-news/nfrn-hardship-fund-hits-200000-mark-28-04-2020/NFRN Hardship Fund hits £200,000 mark], Undated, Accessed May 2020</ref>

*මැලේසියානු මාධ්‍ය ආයතන සමහරක් COVID-19 සහ දුම්පානය පිළිබඳ ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ ප්‍රකාශය විවේචනය කළේය.<ref name=Malay>Malay Mail.[https://www.malaymail.com/news/what-you-think/2020/04/19/covid-19-is-the-biggest-global-health-threat-in-recent-history-so-why-is-wh/1858145|Covid-19 is the biggest global health threat in recent history, so why is WHO lecturing us on lifestyle choices — Jo Furnival], 19 April 2020, Accessed May 2020</ref>

*ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ (WHO) වාෂ්ප සහිත නිෂ්පාදන පිළිබඳ ස්ථාවරය ඕස්ට්‍රේලියාවේ ඇතැම් මාධ්‍ය ආයතන විසින් විවේචනය කරන ලදී.<ref name=vaping> Legalize vaping. [https://www.legalisevaping.com.au/the_framework_convention_on_tobacco_control The Framework Convention on Tobacco Control – the biggest anti-vaping treaty you’ve never heard of], Undated, Accessed May 2020</ref>

*නයිජීරියාවේ ප්‍රාදේශීය ආණ්ඩුකාරවරයෙක් [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] වෙතින් වසංගත ආධාර ඉල්ලා සිටියේය.<ref name=guardian>The Guardian.[https://guardian.ng/opinion/coronavirus-and-tobacco-industry-duplicity/ Coronavirus and tobacco industry duplicity], 20 April 2020, Accessed May 2020</ref>

*[http://www.batkenya.com/ කෙන්යාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම], විවිධ රාජ්‍ය ආයතන සහ ආණ්ඩුකාර මණ්ඩලයට සනීපාරක්ෂක ද්‍රව්‍ය පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Kenya>Capital FM.[https://www.capitalfm.co.ke/business/2020/04/300000-liters-of-sanitizers-produced-and-released-for-distribution/300,000 Liters Of Sanitizer Produced And Released For Distribution], 11 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*ලෙබනනයේ දුම්කොළ හා දුම්කොළ ගණන් කිරීමේ දෙපාර්තමේන්තුව මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Lebanon>Lebanon files. [https://www.lebanonfiles.com/articles/%d8%a3%d8%ae%d8%a8%d8%a7%d8%b1-%d9%85%d8%ad%d9%84%d9%8a%d9%91%d8%a9/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%a8%d8%ba-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%86%d8%a8%d8%a7%d9%83-%d9%85%d9%84%d9%8a%d9%88%d9%86-%d8%af%d9%88%d9%84%d8%a7%d8%b1-%d9%84%d9%85%d8%b3%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a9-%d8%a7/"التبغ والتنباك": ملوندولارلمساعدةالطلاب]08] April 2020, Accessed June 2020</ref>

*පිලිපීනයේ පිලිප් මොරිස්  මැනිෆැක්චරින්  ඉන්කෝපරේටඩ්-Philip Morris Philippines Manufacturing Inc. (PMPMI)  සහ ෆෝචූන් ටුබැකෝ කෝපරේෂන්- Fortune Tobacco Corporation (FTC) අතර හවුල් ව්‍යාපාරයක් වන Philip Morris Fortune Tobacco Corp Inc (PMFTC), සෞඛ්‍ය සේවකයින්ට සහ හමුදා නිලධාරීන්ට වෛද්‍ය උපකරණ සහ ආහාර ද්‍රව්‍ය පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=fortune>Tribune net.[https://tribune.net.ph/index.php/2020/04/15/frontlines-well-provisioned/  Frontlines well provisioned], 15 April 2020, Accessed June 2020</ref><ref name=Rappler>Rappler.[https://www.rappler.com/nation/257440-subic-bay-freeport-coronavirus-surge-facilities Subic Freeport coronavirus ‘surge’ facilities ready next week], 09 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*සෙනගාලයේ සිගරට් නිෂ්පාදන ව්‍යාපාරිකයකු වන මොහොමඩ් ඔවුල්ඩ් බෝමාටු රජයට මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=sene>Seneweb. [https://www.seneweb.com/news/Portrait/mohamed-ould-bouamatou-parcours-d-un-quo_n_314716.html Mohamed Ould Bouamatou : Parcours d'un "Jumbo" !], 15April 2020, Accessed June 2020</ref>

*එක්සත් ජනපදයේ, [https://www.altria.com/en ඇල්ට්‍රියා] සහ ඊට අනුබද්ධ එක්සත් ජනපද සිගරට් නොවන දුම්කොළ නිෂ්පාදන සමාගම COVID-19 අරමුදල් සඳහා මුදල් පරිත්‍යාග කළහ.<ref name=USA2>The news Enterprise. [https://www.thenewsenterprise.com/news/local/food-bank-receives-55-000-donation/article_eef4e001-0dde-5da5-bf51-5ff4f850584e.htmlFood bank receives $55,000 donation], 16April 2020, Accessed June 2020</ref>

*ඉන්දුනීසියාවේ, කර්මාන්තශාලා සේවකයින් අතර COVID-19 ආශ්‍රිත මරණ සිදු වූ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) සාම්පෝර්නා විසින් රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් වන [https://stapacenter.org/who-we-are/strategy/ සමාජ පරිවර්තන සහ මහජන දැනුවත් කිරීමේ පදනම් [Social Transformation and Public Awareness Foundation (STAPA)] මධ්‍යස්ථානය හරහා දේශීය වසංගත සහන සඳහා ආධාර ලබා දුන්නේය.<ref name=Kumparan>Kumparan. [https://kumparan.com/kabarpaspasuruan/yayasan-stapa-center-dan-sampoerna-untuk-indonesia-beri-bantuan-tangani-covid-19-1tDuco17SnTYayasan STAPA Center dan SampoernaUntuk Indonesia Beri BantuanTangani Covid-19], 14 April 2020, Accessed June 2020</ref>

*ශ්‍රී ලංකාවේ, ඇඳිරි නීති සමය තුළ  සිගරට් සිල්ලර වෙළෙන්දන් විසින් අන්තර්ජාලය හරහා සිගරට් අලෙවි කරන ෆේස්බුක් දැන්වීම් දක්නට ලැබුණි (රූපය 5).<ref name=SL>FaceBook. [Log in to Facebook | Facebook සිගරැට්නැතුවවේලෙන්නන්ගේසංගමය], April 2020, Accessed June 2020</ref>


[[Image:FacebookPromotion.png|600px|thumb|center| රූපය 5: ශ්‍රී ලංකාවේ ෆේස් බුක් පිටු හරහා සිගරට් නිෂ්පාදන ප්‍රවර්ධනය කිරීම.<ref name=SL/>]]


*බංග්ලාදේශයේ ජනප්‍රිය කලාකරුවෙකු  දුම්පානය කරන්නන් හට COVID-19 ආසාදනය වීමේ අවදානම අඩු බවට ප්‍රසිද්ධියේ  ප්‍රකාශ  කළ අතර එයට පුළුල් ධනාත්මක මාධ්‍ය ආවරණයක් ලැබුණි.<ref name=danik>dainikamadershomoy.com.[https://web.archive.org/web/20200727043147/http://www.dainikamadershomoy.com/post/251985করোনাভাইরাসধূমপায়ীদেরক্ষতিকরতেপারেনা!], 17 April 2020, Accessed July 2020</ref>

*බංග්ලාදේශයේ [http://www.dam.gov.bd/ කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයේ අලෙවිකරණ දෙපාර්තමේන්තුව] විසින් දුම්කොළ සමාගම්වලට දුම්කොළ වෙළඳාම්  ක්‍රියාවලියට පහසුකම් සැලසීමෙන් ඔවුන්ගේ සැපයුම් දාම සුමටව පවත්වා ගැනීමට විශේෂ සහායක් ලබා දුන්නේය.<ref name=marketing>Ministry of Agriculture.[http://dam.portal.gov.bd/site/notices/70b7e7f5-9701-4c5d-8a48-88f9d915a2df/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AF%E0%A6%BC-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AF%E0%A6%BC-%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE-%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%82-%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A5%A4cতামাকের-ক্রয়-বিক্রয়-কার্যক্রম-মনিটরিং-সংক্রান্ত।], 13April 2020, Accessed July 2020</ref>

==6 වන සතිය: 2020 අප්‍රේල් 20 සිට 26 දක්වා==
*මෙන්තෝල් සහිත සිගරට් අලෙවිය නැවැත්වීමට නියමිත කාල සීමාව කල් දමන ලෙස දුම්කොළ කර්මාන්ත නියෝජිතයින් යුරෝපීය සංගමයෙන් ඉල්ලා සිටියහ.<Ref name=Reporter>Tobacco Reporter.[https://tobaccoreporter.com/2020/04/21/eu-menthol-ban-industry-asks-for-more-time/ Menthol Ban: Industry Asks More Time], 21 April 2020, Accessed May 2020</ref>

*බංග්ලාදේශයේ  බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)  සනීපාරක්ෂක දියරයක් හඳුන්වා දුන්නේය (රූපය 6).<ref name=BATB>British American Tobacco Bangladesh.[BAT BANGLADESH British American Tobacco Bangladesh], 21 April 2020, Accessed June 2020</ref>

[[Image: BATBangladesh.jpeg|400px|thumb|center| රූපය 6: බංග්ලාදේශයේ  බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම අත් සනීපාරක්ෂක දියරයක් හඳුන්වා දීම. <ref name = BATB/>]]

*සත්ව පරීක්ෂණ මගින් එන්නත් වැඩි දියුණු කිරීමේ ඊළඟ පියවරට  ඔවුන් ගමන් කරන බව [http://www.batbangladesh.com/ බංග්ලාදේශයේ  බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම]  ප්‍රකාශ කළේ ය.<Ref name=KBP>Greater Owensboro.[https://edc.owensboro.com/kbp-begins-testing-covid-19-vaccine-candidate-on-animals/?oti=76 KBP Begins Testing COVID-19 Vaccine Candidate on Animals], 29 April 2020, Accessed May 2020</ref>

*සිම්බාබ්වේ හි දුම්කොළ කම්කරු සංගම් විසින් කම්කරුවන් ආසාදනය වීමේ අවදානම වළක්වා ගැනීම සඳහා දුම්කොළ අලෙවිකරණ කාලය කල් දමන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.<ref name= Zimbabwe>New Zimbabwe.[https://www.newzimbabwe.com/tobacco-workers-union-call-for-auction-floor-opening-delay-until-lockdown-ends/ Tobacco Workers’ Union Call For Auction Floor Opening Delay Until Lockdown Ends], 27 April 2020, Accessed May 2020</ref>

==7 වන සතිය: 2020 අප්‍රේල් 27 සිට මැයි 3 දක්වා==
*[https://www.godfreyphillips.com/ ඉන්දියාවේ ගොඩ්ප්‍රි ෆිලිප්ස් දුම්කොළ සමාගම],  ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය අත්හිටුවීම පිළිබඳව ධනාත්මක මාධ්‍ය ආවරණයක් ලබා ගත්තේය.<Ref name=Times1>Economic Times.[https://economictimes.indiatimes.com/industry/cons-products/tobacco/coronavirus-godfrey-phillips-india-shuts-three-factories-temporarily/articleshow/74811724.cms?from=mdr Coronavirus: Godfrey Phillips India shuts three factories temporarily], 20 March 2020, Accessed May 2020</ref><ref name=Out>Outlook. [https://web.archive.org/web/20200520044035/https://www.outlookindia.com/newsscroll/coronavirus-godfrey-phillips-india-shuts-three-factories-temporarily/1779663 Coronavirus: Godfrey Phillips India shuts three factories temporarily], 25 March 2020, Accessed May 2020</ref><ref name=Today>Business Today. [https://web.archive.org/web/20200520044047/https://www.businesstoday.in/markets/company-stock/godfrey-phillips-share-price-falls-8-as-firm-suspends-manufacturing-operations/story/399608.html Godfrey Philips shuts plants; stock falls 8%], 30 March 2020, Accessed May 2020</ref>

*දකුණු අප්‍රිකාවේ, බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT) සහ [http://fita.co.za/ ෆෙයාර්ට්‍රේඩ් ස්වාධීන දුම්කොළ සංගමය (FITA)], දුම්කොළ තහනම ඉවත් කිරීමට ගත් තීරණය ආපසු හැරවීමෙන් පසු රජයට නඩු පැවරීමට තර්ජනය කළහ (රූපය 7). <Ref name = BAT>SABC News.[https://www.sabcnews.com/sabcnews/british-american-tobacco-threatens-legal-action-over-cigarette-ban/British American Tobacco threatens legal action over cigarette ban], 2 May 2020, Accessed May 2020</ref><Ref name=Times2>Times Live.[https://www.timeslive.co.za/news/south-africa/2020-04-30-tobacco-association-heads-to-court-to-challenge-ban-on-cigarette-sales/ Tobacco association heads to court to challenge ban on cigarette sales], 30 April  2020, Accessed May 2020</ref><Ref name=Fin24> Fin 24.[https://m.fin24.com/Economy/South-Africa/lockdown-cigarettes-liquor-still-wont-be-for-sale-on-level-4-20200429Lockdown | Cigarettes, liquor still won't be for sale on Level 4], 29 April 2020</ref><Ref name=Fin>Fin 24.[https://www.fin24.com/Economy/sas-largest-cigarette-company-drops-proposed-legal-action-against-tobacco-ban-20200506 SA's largest cigarette company drops proposed legal action against tobacco ban], 06 May 2020</ref>

[[Image: BATSA.png|400px|thumb|center| රූපය 7: බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සිගරට් තහනම සම්බන්ධයෙන් නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා බවට තර්ජනය කරයි.<ref name=BAT/>]]


*බංග්ලාදේශයේ  [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] රජයේ රෝහල් සඳහා පුද්ගලික ආරක්ෂක උපකරණ (PPE) පරිත්‍යාග කළේය.<Ref name=BPost>Bangladesh Post.[https://web.archive.org/web/20200429040609/https://www.bangladeshpost.net/posts/professional-bodies-ngos-donate-ppe-for-public-hospitals-30125Professional bodies, NGOs donate PPE for public hospitals], 31 March 2020, Accessed 29 April2020</ref>

*මෙක්සිකෝවේ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]]  රජයේ සහ පෞද්ගලික රෝහල් වලට පුද්ගලික ආරක්ෂක උපකරණ සඳහා මුදල් පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Mixico>Milenio.[https://testigos.intermediaweb.com.mx/testigos/clip_reporte_histo_ssl.php?clave=51351762&vcveusu=2489&vertxtimagen=1 Regional companies have already donated $58 million], 02 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ කෙන්ටකි හි COVID-19 සහන කටයුතු සඳහා [https://www.altria.com/en/  ඇල්ට්රියා සමූහය]  මුදල් පරිත්‍යාග කළහ.<ref name=USA1>MSN.[https://www.msn.com/en-us/travel/news/good-news-amid-pandemic-louisville-construction-company-builds-homes-for-people-in-need/ar-BB13z5Da Good News: Amid pandemic, Louisville construction company builds homes for people in need], 04 May 2020, Accessed June 2020</Ref>

*රට වසා තිබියදී ITC ආහාර නිෂ්පාදන  බෙදා හැරීම පිළිබඳව ඉන්දියාවේ බැංගලෝරයේ රජයේ නිලධාරීන් ප්‍රසිද්ධියේ ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ්  හට ස්තූති කළහ.<ref name=twitter>B.H.Anil Kumar. [https://twitter.com/bbmpcomm/status/1256211105669472256?lang=en BBMP thanks ITC Limited for the company’s gesture], Twitter, 1 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*වෙළඳපල පර්යේෂණ ආයතනයක් වන [https://www.euromonitor.com/ යුරෝමොනිටර් ඉන්ටර්නැෂනල්] විසින් සිදු කරන ලද වෙළඳපල පර්යේෂණයක් පෙන්වා දෙන්නේ, බදු වැඩිවීම සහ  COVID-19 වසංගතය නිසා රට සම්පුර්ණයෙන් වසා දැමීම හේතුවෙන් මේ වසරේ දී ඉන්දියාවේ සිගරට් අලෙවිය  10%කින්  පහත වැටෙනු ඇති බවයි. ඉන්දියාවේ  ITC ලිමිටඩ් සහ [https://www.godfreyphillips.com/ ගොඩ්ෆ්‍රි ෆිලිප්ස්]  යන සමාගම් කෙරෙහි ඇති කරන බලපෑම ද එම වාර්තාවේ සඳහන් වේ.<ref name=BS> Business Standard.[https://www.business-standard.com/article/economy-policy/covid-19-impact-cigarette-sales-may-see-steepest-decline-in-20-years-120042600427_1.html Cigarette sales may see steepest dip in 20 years on lockdown, tax rise], 27 April 2020, Accessed August 2020</ref>

==8 වන සතිය: 2020 මැයි 4 සිට 10 දක්වා==
*[[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සිය ආයතනික සමාජ වගකීම් (CSR) සහ COVID-19 ක්‍රියාකාරකම් සැලැස්ම පිළිබඳ ප්‍රධාන විධායක ජැක් බෝල්ස් ගෙන්  මහජනයා වෙත  විවෘත ලිපියක් හරහා ඉස්මතු කළේය. එහි එක්සත් රාජධානිය, බ්‍රසීලය, කෙන්යාව, බංග්ලාදේශය සහ ක්‍රොඒෂියාව යන රටවල ක්‍රියාකාරකම් ඇතුළත් විය (රූපය 8).<ref name=Jack>J Bowles. [https://web.archive.org/web/20200603110518/https://www.bat.com/group/sites/uk__9d9kcy.nsf/vwPagesWebLive/DOBPBP5R/$FILE/medMDBPBNHY.pdf?openelementAn Open Letter from Jack Bowles on BAT’s Response to the COVID-19 Pandemic], 05 May 2020, Accessed May 2020</ref>

[[Image:BATLetter.png|400px|thumb|center| රූපය 8: බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT) සිය ආයතනික සමාජ වගකීම් (CSR) සහ COVID-19 වැඩ සැලැස්ම මහජනතාවට විවෘත ලිපියක් මගින් ඉස්මතු කිරීම.<ref name= Jack/>]]

*දකුණු කොරියානු දුම්කොළ සමාගම සහ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) හවුල්කාර [https://en.ktng.com/ කොරියා දුම්කොළ සහ ජින්සෙන්ග් සංස්ථාව (KT &G)] COVID-19 පරීක්ෂණ කට්ටල  ඉන්දුනීසියාවට  පරිත්‍යාග කළහ.<ref name=ktng>Korea IT Times Global News Network.[https://web.archive.org/web/20200603131615/http://www.koreaittimes.com/news/articleView.html?idxno=97355 KT&G; delivers COVID-19 diagnostic kits to the Indonesian government], 08 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ කෙන්ටකි හි COVID-19 සහන කටයුතු සඳහා  [https://www.altria.com/en ඇල්ට්රියා සමූහය]  මුදල් පරිත්‍යාග කළහ.<ref name=ultria2>MSN.com.[https://web.archive.org/web/20200603131105/https://www.msn.com/en-us/travel/news/good-news-amid-pandemic-louisville-construction-company-builds-homes-for-people-in-need/ar-BB13z5DaGood News: Amid pandemic, Louisville construction company builds homes for people in need], 05 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*ජැපෑන්  ටුබැකෝ  ඉන්ටර්නැෂනල්  (JTI) සහ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) තුර්කියේ  COVID-19 සහන අරමුදල් සඳහා මුදල් පරිත්‍යාග කළහ.<ref name=JTI>Sol news International.[https://web.archive.org/web/20200603131051/https://news.sol.org.tr/tobacco-companies-break-ban-donating-turkeys-presidential-fundraising-campaign-176719 Tobacco Companies break ban, donating Turkey’s presidential fundraising campaign], 11 May 2020, Accessed June 2020</ref>

* පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (පීඑම්අයි) ඉතාලියට  ආහාර පරිත්‍යාග කළේය.<Ref name=Resto>Il Resto del Carlino.[https://www.ilrestodelcarlino.it/bologna/cronaca/zola-philip-morris-dona-cento-pasti-al-giorno-ai-pi%C3%B9-bisognosi-1.5142711 Zola, Philip Morris dona cento pasti al giorno ai piùbisognosi], 10 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) ඉතාලියේ වැඩිහිටි නිවාස සහ සෞඛ්‍ය සේවා සමාගම්  සඳහා අත් සනීපාරක්ෂක දියර බෙදා හැරියේය.<ref name=Regione>Regione Emilia-Romagna.[https://salute.regione.emilia-romagna.it/notizie/regione/2020/maggio/tremila-litri-di-disinfettante-per-le-mani-made-in-er-prodotto-da-philip-morris-manufacturing-technology-bologna-distribuito-gratuitamente-alle-aziende-sanitarie-e-alle-case-residenza-per-gli-anziani-regionali| Disinfettante per le manidistribuitoalleAziendesanitarie e alle Case residenza per glianziani], 5 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*බංග්ලාදේශයේ දුම්කොළ සමාගම් කිහිපයක් ස්වස්ථතාව සහ සමාජ දුරස්ථභාවය සහතික නොකර ගොවීන්ගෙන් දුම්කොළ මිලදී ගත් බවට චෝදනා වාර්තා වේ.<ref name=DBC >DBC 24/7 News.[https://dbcnews.tv/news/স্বাস্থ্যবিধি-না-মেনে-তামাক-কেনার-অভিযোগ-ট্যোবাকো-কোম্পানির-বিরুদ্ধে?fbclid=IwAR386DHvWEBY8xeI0cJtIX4ASIAGgbQQnKrkYWOL_KOr337vH7pUMZqQV4Qস্বাস্থ্যবিধিনামেনেতামাককেনারঅভিযোগট্যোবাকোকোম্পানিরবিরুদ্ধে]09 May 2020, Accessed June 2020</ref>

==9 වන සතිය: 2016 මැයි 11 සිට 17 දක්වා==
*[https://www.altria.com/en ඇල්ට්‍රියා සමූහය] සිය ආයතනික සමාජ වගකීම් (CSR) ක්‍රියාකාරකම් වාර්ෂික මහා සභා රැස්වීමේදී (රූපය 9)  ඉස්මතු කර දැක්වීය. මෙයට COVID-19 සහන අරමුදල් සඳහා මූල්‍යමය පරිත්‍යාගයක්, සැපයුම් පරිත්‍යාග සහ රෝගය පාලනය සඳහා  රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන වල සේවයේ යෙදෙන්නන් සඳහා ඔවුන්ගේ සේවකයින් ආධාර කිරීම ඇතුළත් විය.<ref name=altria>Altria Group.[https://web.archive.org/web/20200603131034/http://investor.altria.com/Cache/IRCache/34d5b4d5-723e-10d3-9aad-f876abb92a52.PDF?O=PDF&T=&Y=&D=&FID=34d5b4d5-723e-10d3-9aad-f876abb92a52&iid=4087349 Annual Meeting of Shareholders], 14May 2020, Accessed June 2020</ref>

*පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) කොස්ටාරිකා රජයට N95 මුහුණු ආවරණ පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=costa>M de Salud.[https://www.facebook.com/watch/live/?v=261203385048578&ref=watch_permalinkConferencia de prensa de actualización de acciones e información #COVID19], May 2020, Accessed June 2020</ref>

*ඔවුන්ගේ COVID-19 එන්නත මිනිස් අත්හදා බැලීම් සඳහා සූදානම් බව බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ (BAT) සමාගමෙහි [https://www.kentuckybioprocessing.com/ කෙන්ටකි ජෛව සැකසුම් ආයතනය] ප්‍රකාශ කළේය.<ref name=Times>Timesnownews.com.[https://web.archive.org/web/20200603113741/https://www.timesnownews.com/health/article/covid-19-british-cigarette-company-claims-tobacco-based-coronavirus-vaccine-ready-for-human-trials/592709COVID-19: British cigarette company claims tobacco-based coronavirus vaccine ready for human trials], 16May 2020, Accessed June 2020</ref>

*[https://www.smokefreeworld.org/ ෆවුන්ඩේෂන් ෆොර් ස්මොර්ක් ෆ්‍රී වර්ල්ඩ් (Foundation for Smoke Free World)] මගින්  ඇමරිකානු ඩොලර් 105,985 ක් වටිනා පර්යේෂණ ප්‍රදානයන් ලද ග්‍රීසියේ පැට්‍රාස් විද්‍යා උද්‍යානයේ පිහිටි [https://nosmoke.team/en/ නෝස්මෝක් ආයතනයේ] ජ්‍යෙෂ්ට මාණ්ඩලික සාමාජිකයෙක් COVID-19 සහ නිකොටින් ප්‍රතිකාර පිළිබඳ පර්යේෂණ ලිපියක් පළ කළේය.<Ref name=grants>Smoke  free world.[https://web.archive.org/web/20190527081643/https:/www.smokefreeworld.org/sites/default/files/uploads/documents/fsfw_2018_form_990-pf_public_inspection.pdf Return of Private foundation], 1 June 2020, Accessed May 2020</ref>

*බංග්ලාදේශයේ සිගරට් සහ අනෙකුත් දුම්කොළ නිෂ්පාදන නිපදවන [http://www.abulkhairgroup.com අබුල් කයර් සමූහය] විසින් බංග්ලාදේශයේ නිවර්තන හා බෝවන රෝග පිළිබඳ ආයතන (BITID) රෝහල  වෙත ඔක්සිජන් සිලින්ඩර සහ  අතර චිතාගොං ප්‍රාදේශීය කොමසාරිස්, චිතාගොං නියෝජ්‍ය කොමසාරිස් හා පොලිස් කොමසාරිස් ඇතුළු රජයේ ආයතන වෙත පුද්ගලික ආරක්ෂක උපකරණ (PPE)  සහ මුහුණු ආවරණ ලබා දුන්නේය.<ref  name=Chattogram>Chattogram24.com. [https://chattogram24.com/news-view/2819/করোনা-চিকিৎসা:-বিনামূল্যে-অক্সিজেন-সরবরাহ-শুরু-আবুল-খায়ের-গ্রুপের?fbclid=IwAR1nlBljU5H41Q_4xAtbEDxzRfGSZtJJcLs213ihzEFFN4o2cD1brrAhst8করোনাচিকিৎসা: বিনামূল্যেঅক্সিজেনসরবরাহশুরুআবুলখায়েরগ্রুপের], 12May 2020, Accessed June 2020</ref>

*ශ්‍රී ලංකාවේ වෙළඳසැලක්  වන  [http://www.247store.lk/ convenience store 24 Seven] විසින් [https://pickme.lk පික්මී (PickMe)]කුලී රථ සහ නිවෙස්වලට බෙදා හැරීමේ සේවාව හරහා දුම්කොළ නිෂ්පාදන නිවෙස්වලට සැපයීම.<ref name=pickme>[www.cct.lk Centre for Combating Tobacco].[http://archive.tobaccounmasked.com/image/home-delivery-of-cigarettes-through-pick-me-from-sri-lanka/ Home delivery of cigarettes through pick me from Sri Lanka,Tobacco Unmasked Hotspots Report], [http://gismap.tobaccounmasked.com/ Community Driven Tobacco Surveillance System (CDTSS)], 12 May 2020, Accessed June 2020</ref>

[[Image: cigarettedelivery_PickMe.png|400px|thumb|center|රූපය 9: ශ්‍රී ලංකාවේ පික් මී (PickMe) කුලී රථ සේවාව හරහා සිගරට් නිවෙස්වලට සැපයීම <ref name= pickme/>]]

==10 වන සතිය: 2020 මැයි 18 සිට 24 දක්වා==
*ඉන්දුනීසියානු දුම්කොළ නිෂ්පාදකයෙකු වන [https://www.djarumfoundation.org/ජාරම් (Djarum)], පමෙකසන් ප්‍රාදේශීය රෝහලට පුද්ගලික ආරක්ෂණ උපකරණ (PPE) පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=Djarum> Antara Jatim. [https://jatim.antaranews.com/berita/383980/rsud-pamekasan-terima-apd-dari-djarum-foundation RSUD Pamekasanterima APD dariDjarum Foundation], 21 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රජා ආධාරක කණ්ඩායමකට [https://www.altria.com/en/ ඇල්ට්රියා සමූහය] මුදල් පරිත්‍යාග කළහ.<ref name=kenturki>Kenturki New Era. [https://www.kentuckynewera.com/web/news/article_820e9919-eff9-52dd-9237-ee7a85234335.html United Way of the Pennyrile receives $35K from Altria Group for COVID-19 relief], 20May 2020, Accessed June 2020</ref>

*බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ (BAT) සමාගමෙහි සාමාන්‍යාධිකාරී ෆෙලිසියෝ ෆෙරාස්, ඊට අනුබද්ධිත [https://kentuckybioprocessing.com/ කෙන්ටකි ජෛව සැකසුම් ආයතනය] (රූපය 10) විසින් පූර්ව විමර්ශනය කරන ලද නව ඖෂධ පැකේජයක් [https://www.fda.gov/home එක්සත් ජනපදයේ ආහාර හා ඖෂධ පරිපාලනයට (FDA)] ඉදිරිපත් කරන බව නිවේදනය කළේය. එක්සත් රාජධානිය, බ්‍රසීලය, කෙන්යාව, බංග්ලාදේශය සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය යන රටවලට  බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගමෙහි (BAT) පරිත්‍යාගයන්  ඔහු එම නිවේදනයේ ඉස්මතු කළේය.<ref name=Georgia>Georgia Today.[http://georgiatoday.ge/news/21205/BAT-Makes-Progress-on-COVID-19-Vaccine-%26-Provides-Community-Support BAT Makes Progress on COVID-19 Vaccine and Provides Community Support], 19 May 2020</ref>

[[Image:Georgia.png|400px|thumb|center| රූපය 10: බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගමෙහි (BAT) සාමාන්‍යාධිකාරී ෆෙලිසියෝ ෆෙරාස්, කෙන්ටකි ජෛව සැකසුම් ආයතනය පූර්ව විමර්ශන කළ නව ඖෂධ පැකේජයක් එක්සත් ජනපදයේ ආහාර හා ඖෂධ පරිපාලනයට (FDA) ඉදිරිපත් කිරීම පිළිබඳව නිවේදනය කිරීම.<ref name= Georgia/>]]


*බංග්ලාදේශයේ  සෞඛ්‍ය හා පවුල් සුභසාධන අමාත්‍යාංශය විසින් යෝජනා කරන ලද දුම්කොළ තහනම [https://moind.gov.bd/ කර්මාන්ත අමාත්‍යාංශය] විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී.<ref name=Dhaka>Dhaka Tribune.[https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/05/20/tobacco-ban-industries-ministry-quashes-health-division-s-proposal?__cf_chl_jschl_tk__=8556ebdc24c08293f96eea02176bef7b9a1368e1-1591340230-0-AeBbrTYsDbndgd0xBhw6S7Fp42Bt8OQ-GmDBIAJNCbT3wWA_K-u9RZIn1qt_i-nCtS5NwQ9-k9eT4mE_AKtDiuVOw3mhQ2O89Fz-pep68mmgWiPdHlfODsx9z3Zpy4g9ZxFBLJwVipgIqQyH09kajWyOUfg-7l-RFYS983u8R7YtQy-ytfNKguORLe4nd9m6wa8ih-3q50lcDphdC1cWCGkR5ZE9Ed6iMcXgDXoMvGg4x7tGW4xRRv-DuDeIuPF98OaLbYPW1B16aJ2I1yskNdcj24xrWqQbIEHMnDAYbXr-p66lBq9l1YUkng9IUoQiVex9mXHsgIqwAVf9RErLwVFTA-S2bihVaCkq0h6i07IuNxUy6_Tot20I0OA6u8wGpPAGl1Ji5qbrv5CyNjsWVzw Industries Ministry rejects tobacco ban proposal], 20 May 2020, Accessed May 2020</ref>

*[https://www.smokefreeworld.org/ ෆවුන්ඩේෂන් ෆොර් ස්මොර්ක් ෆ්‍රී වර්ල්ඩ්- Foundation for Smoke Free World (FSFW)] විසින් අරමුදල් සපයන ලද [https://tobaccotactics.org/wiki/riccardo-polosa/  රිකාඩෝ පොලෝසා (Riccardo Polosa)] විසින් පළ කරන ලද නිකොටින් උපකල්පිතය පිළිබඳ ජර්නල් ලිපියෙහි COVID-19 හි නිකොටින් චිකිත්සක කාර්යභාරයක් ඉටු කරන බවට යෝජනා කරයි.<Ref name=NCBI>R Polosa, G Caci.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7236870/ COVID-19: counter-intuitive data on smoking prevalence and therapeutic implications for nicotine], National Center for Biotechnology Information(NCBI),19 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*සිගරට් සඳහා  අමතර මුදලක් ගෙවන “දුම් පානය කරන්නන්ට සහනයක්” ලෙසත්, කෘෂිකාර්මික අංශය ඇතුළු “සමස්ත දාමයට දායකවන්නන්ට සහය දැක්වීමටත්” ඔවුන් සිගරට් නිෂ්පාදනය නැවත ආරම්භ කළ බව ඉන්දියාවේ  ITC ලිමිටඩ් ප්‍රකාශ කළේ ය.<ref>The Economic Times.[https://economictimes.indiatimes.com/industry/cons-products/tobacco/itc-restarts-cigarette-production/articleshow/75809581.cms?from=mdrITC restarts cigarette production]18 May 2020, Accessed August 2020</ref>

==11 වන සතිය: 2020 මැයි 25 සිට 31 දක්වා==
*[[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] දකුණු අප්‍රිකාවේ සිගරට් තහනමට  එරෙහිව නඩු පවරා ඇත (රූපය 11).<ref name=Africa>Z Zama. [https://web.archive.org/web/20200604052559/https://www.702.co.za/articles/385477/british-american-tobacco-sa-goes-to-court-again-over-cigarette-banBritish American Tobacco SA goes to court again over cigarette ban], 1 June 2020, Accessed June 2020</ref><ref name=Bloomberg>Bloomberg.[https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-05-30/bat-appeals-to-court-after-south-africa-digs-in-on-tobacco-ban BAT Appeals to Court After South Africa Digs In on Tobacco Ban], 30 May 2020, Accessed June 2020</ref>

[[Image:BATSA2.png|800px|thumb|center| රූපය 11: බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ (BAT) දකුණු අප්‍රිකාවේ සිගරට් තහනමට  එරෙහිව  නඩුවක් ගොනු කරයි. <ref name=Bloomberg/>]]

*එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ [https://eservices.tax.gov.ae/en-us/login ෆෙඩරල් බදු අධිකාරිය] විසින් “පාර්ශවකරුවන්ගේ පීඩනයට” ප්‍රතිචාර වශයෙන් ජල පයිප්ප දුම්කොළ සහ ඉලෙක්ට්‍රොනික සිගරට් තහනම 2021 ජනවාරි දක්වා ඩිජිටල් බදු මුද්දර රහිතව  ප්‍රමාද කිරීමට නිවේදනය කරයි.<ref  name=Khaleej>MenaFnKhaleej Times. [https://menafn.com/1100227846/Coronavirus-UAE-delays-ban-on-water-pipe-tobacco-e-cigarettes-without-digital-tax-stamps-to-2021: UAE delays ban on water pipe tobacco, e-cigarettes without digital tax stamps to 2021], 26 May 2020, Accessed June 2020</ref>

*ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) දුරකථන ඇමතුම් මගින් බංග්ලාදේශයේ ඔවුන්ගේ වෙළඳ නාම ප්‍රවර්ධනය කළේය.<ref name=call>Tobacco Industry Watch BD.[Progga: Monthly Newsletter JTI’s brand promotion through unsolicited phone calls], May 2020, Accessed June 2020</ref>

*බංග්ලාදේශයේ ඉලෙක්ට්‍රොනික සිගරට් නිෂ්පාදන නිවෙස්වලට බෙදා හැරීම.<ref name=ecig>Tobacco Industry Watch BD.[http://www.tobaccoindustrywatchbd.org/newsletter/page/3/e/623 Home Delivery Using POS Machines], May 2020, Accessed June 2020</ref>

*[https://en.ktng.com/ KT&G] විසින්  COVID-19 රෝග විනිශ්චය කට්ටල  කලුගා ඔබ්ලාස්ට් රුසියානු ප්‍රාන්තයට සහ තුර්කි සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට පරිත්‍යාග කළේය.<ref name=kt&g>Business Korea. [http://www.businesskorea.co.kr/news/articleView.html?idxno=47386 KT&G Donates COVID-19 Diagnostic Kits to Russia and Turkey], 11 June 2020, Accessed June 2020</ref>

==12 වන සතිය: 2020 ජුනි 1 සිට 7 දක්වා==
*[[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] විසින් නිපදවන ලද COVID-19 එන්නත පළමු අදියරේ සායනික අත්හදා බැලීම්වලට “ඇතුළු විය හැකි” බව ප්‍රකාශ කරයි (රූපය 12).<ref name=one>The one news page.[https://web.archive.org/web/20200604053950/https://www.onenewspage.com/n/Markets/1zlsbtzvw6/British-American-Tobacco-COVID-19-Vaccine-May.htmBritish American Tobacco's COVID-19 Vaccine May Enter Trials], 02 June 2020, Accessed June 2020</ref>

*[https://www.smokefreeworld.org/ ෆවුන්ඩේෂන් ෆොර් ස්මොර්ක් ෆ්‍රී වර්ල්ඩ්- Foundation for Smoke Free Wolrd (FSFW)] මගින් “COVID-19, දුම් පානය සහ නිකොටින්” යන තේමාව යටතේ පර්යේෂණ යෝජනා ඉල්ලා සිටියේය.<ref name=FSFW>Foundation for Smoke free world(FSHW).[https://www.smokefreeworld.org/wp-content/uploads/2020/06/RFP-COVID-19_Smoking_Nicotine-Research-1.pdf FSHW Health Science and Technology requests for proposal], 1 June 2020, Accessed June 2020</ref>

==13 වන සතිය: 2020 ජුනි 8 සිට 14 දක්වා==
*රුමේනියාව, ග්‍රීසිය සහ යුක්රේනය තුළ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) සහ [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් දුම්කොළ සමාගම] ආයතනික සමාජ වගකීම් (CSR) ක්‍රියාකාරකම් හරහා  FCTC  උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ට එරෙහි චෝදනා ප්‍රසිද්ධියේ විවේචනය කළේය (රූපය 12).<ref name=Euro>Euro News. [https://www.euronews.com/2020/06/08/tobacco-giants-fume-over-claims-they-exploited-covid-19-with-romania-greece-ukraine-donati Tobacco giants fume over claims they exploited COVID-19 with Romania, Greece & Ukraine donations], 8 June 2020, Accessed June 2020</ref>

[[Image: EuroNews.png |400px|thumb|center| රූපය 12: රුමේනියාව, ග්‍රීසිය සහ යුක්රේනය තුළ ඔවුන්ගේ ආයතනික සමාජ වගකීම් (CSR) ක්‍රියාකාරකම් සාධාරණීකරණය කිරීමට PMI  සහ ඉම්පීරියල් දුම්කොළ සමාගම උත්සාහ කළ බවට යුරෝ නිවුස් වාර්තා කරයි.<ref name = Euro/>]]

==14 වන සතිය: 2020 ජුනි 15 සිට 21 දක්වා==
*දකුණු අප්‍රිකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BATSA),  දුම්කොළ අලෙවිය සඳහා දැනට පවතින තහනම් කිරීම අභියෝගයට ලක් කරමින් බටහිර කේප් මහාධිකරණයට ලිපිගොනු ගොනු කළේය.<Ref name=Sunday>N Shange. [https://www.timeslive.co.za/news/south-africa/2020-06-18-tobacco-giant-takes-government-to-court-over-unconstitutional-ban/ Tobacco giant takes government to court over 'unconstitutional' ban] Sunday Times, 18 June 2020, Accessed June 2020</ref>

==15 වන සතිය: 2020 ජුනි 22 සිට 28 දක්වා==
*[https://www.marketresearchstore.com/report/global-snus-market-report-2019-industry-analysis-size-608933 මාර්කට් රෙසර්ච් ස්ටෝර් (Market Research Store)] විසින් කරන ලද ස්නස් (Snus) කර්මාන්තයේ දළ විශ්ලේෂණයට අනුව, [https://www.swedishmatch.com/  ස්වෙඩිෂ් මැච්], [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් දුම්කොළ සමූහය], [https://www.reynoldsamerican.com රෙනෝල්ඩ්ස් ඇමරිකානු සමාගම], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල්  (JTI), [https://www.altria.com/en ඇල්ට්‍රියා සමූහය] ඇතුළු ස්නස් (Snus) වෙළඳාමේ යෙදී සිටින ප්‍රධාන දුම්කොළ සමාගම් COVID-19 වසංගතයෙන් බලපෑමට ලක්වූ “ගෝලීය වශයෙන් ඔවුන්ගේ ස්ථාවරය පවත්වා ගැනීමට” සිය ව්‍යාපාර උපාය මාර්ග වෙනස් කර ඇත.<ref name=snus> S Hiren. [https://3wnews.org/uncategorised/1569389/global-snus-market-2020-with-covid-19-after-effects-analysis-by-key-players-swedish-match-imperial-tobacco-group-reynolds-american-british-american-tobacco/ Global Snus Market 2020 with COVID-19 After Effects Analysis by Key Players| Swedish Match, Imperial Tobacco Group, Reynolds American, British American Tobacco], 23 June 2020, Accessed June 2020</ref>

*දුම්කොළ තහනම මගින් COVID-19 සම්ප්‍රේෂණය වීමේ අවදානම අඩු කරන බවට කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැති බවට දකුණු අප්‍රිකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BATSA) චෝදනා කළේය.<ref name=Sunday/>

*ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ෆෙඩරල් සංචිතය සිය COVID-19 ප්‍රතිසාධන සැලැස්මේ කොටසක් ලෙස පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) ඇතුළු සමාගම් වලින් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 428 ක ආයතනික බැඳුම්කර මිලදී ගත්තේය.<Ref name=Reuters> Reuters.[http://web.archive.org/web/20200721033902/https://www.reuters.com/article/us-usa-fed-bonds/big-tobacco-big-oil-and-buffett-join-feds-portfolio-idUSKBN23Z0M8 Big tobacco, big oil and Buffett join Fed's portfolio], 28 June 2020, Accessed July 2020</ref>

==16 වන සතිය: 2020 ජුනි 29 සිට ජූලි 05 දක්වා==
*දකුණු අප්‍රිකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BATSA) දකුණු අප්‍රිකාවේ සිගරට් සහ වාෂ්ප සහිත නිෂ්පාදන තහනම පිළිබඳ නඩු විභාගය සති හයකින් කල් දැමූ බැවින් “වෙනත් නීතිමය විකල්පයන්” සලකා බලන බව ප්‍රකාශ කළේය. මීට  අමතරව නඩු විභාගය සඳහා දිනය රජය හිතාමතාම ප්‍රමාද කළ බවට BATSA  විසින් චෝදනා කරයි.<ref name=Batsa>D Faku.[https://www.iol.co.za/business-report/companies/batsa-mulls-options-after-court-delay-50089972BATSA mulls options after court delay], IOL, 30 June 2020, Accessed June 2020</ref>

*[https://www.spar.co.za/Home SPAR], [https://www.saai.org/en/ සවුත් අෆ්රිකන් ඇග්රි ඉනිෂියේටිව්- South African Agri Initiative (Saai]), [https://freshstop.co.za/  ෆ්‍රෙෂ් ස්ටොප් - Fresh Stop], දකුණු අප්‍රිකානු දුම්කොළ සමාගම, [https://www.twisp.co.za/ ට්විස්ප් -Twisp], සීටීපී අන්ලිමිටඩ් -CTP Unlimited සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] ඇතුළු දකුණු අප්‍රිකානු සමාගම් සමූහයක් ආර්ථිකය හා රැකියා වෙනුවෙන් සිගරට් සහ අනෙකුත් දුම්කොළ නිෂ්පාදන සඳහා ඇති තහනම ඉවත් කරන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් ජනාධිපති සිරිල් රම්ෆෝසා වෙත භාරදීමට විවෘත ලිපියක් අත්සන් කළහ.<ref name=South>The South African.[https://www.thesouthafrican.com/news/spar-bat-cigarette-ban-ramaphosa-open-letter-5-july-2020/ SA’s top companies sign open letter begging for cigarette ban to be lifted], 05 July 2020, Accessed July 2020</ref>

*දුම්කොළ මිල දී ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය ප්‍රමාද වීම, ගොවීන්ට පොරොන්දු වූ වැටුප් නොගෙවීම වැනි හේතු මත අපහසුතාවයට ලක්වූ ගොවි ජනතාවගෙන් නිසා ඉන්දියාවේ ආන්ද්‍රා ප්‍රදේශයේ ප්‍රාන්ත රජය විසින් ගොවීන්ගෙන් ඍජුවම දුම්කොළ මිලදී ගත්තේය.<ref name=Andra>News India Express.[https://www.newindianexpress.com/cities/vijayawada/2020/jul/01/in-a-first-government-to-procure-tobacco-from-farmers-2163703.htmlIn a first, government to procure tobacco from farmers], 1 July 2020, Accessed July 2020</ref>

==17 වන සතිය: 2020 ජුලි 6 සිට ජුලි 12 දක්වා==
*දකුණු අප්‍රිකාවේ [http://fita.co.za/ ෆෙයාර් ට්‍රේඩ් ඉන්ඩිපෙන්ඩන්ට් ටුබැකෝ ඇසෝසියේෂන්-The Fair-Trade Independent Tobacco Association(FITA)] දකුණු අප්‍රිකාවේ දුම්කොළ තහනමට එරෙහිව එරට ශ්‍රේෂ්ටාධිකරණයට අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කළේය.<ref name=Fita>IOL. [https://web.archive.org/web/20200714015323/https://www.iol.co.za/news/politics/fita-heads-to-supreme-court-of-appeal-over-tobacco-ban-50487668Fita heads to Supreme Court of Appeal over tobacco ban], 06 July 2020, Accessed July 2020</ref>

*ශාක පදනම් කරගත් COVID-19 එන්නතක් නිපදවීම සඳහා පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) සතු [https://web.archive.org/web/20200714020315/https://www.medicago.com/en/ මෙඩිකාගෝ] නම් කැනේඩියානු ජෛව ඖෂධ සමාගම සමඟ බ්‍රිතාන්‍ය බහුජාතික ඖෂධ සමාගමක් වන [https://www.gsk.com/en-gb/home/ ග්ලැක්සෝ ස්මිත්ක්ලයින් (GSK) සමාගම] තම හවුල්කාරිත්වය නිවේදනය කළේය.<ref name=GSK>The Jakarta Post. [http://web.archive.org/web/20200714020356/https://www.thejakartapost.com/news/2020/07/08/gsk-to-develop-plant-based-covid-19-vaccine-with-canadas-medicago.html GSK to develop plant-based COVID-19 vaccine with Canada's Medicago]08 July 2020, Accessed July 2020</ref>

*දකුණු අප්‍රිකාවේ දුම්පානය කරන්නන් පිරිසක් පෝර්ට් එලිසබෙත් නුවරට රැස්ව දුම්කොළ අලෙවි තහනමට විරෝධය පළ කළහ.<ref name=Port>Herald Live.[https://www.heraldlive.co.za/news/2020-07-08-smokers-gather-to-protest-against-ongoing-ban/ Smokers gather to protest against ongoing ban]08 July 2020, Accessed July 2020</ref><ref name=Herald>Herald Live. [https://www.heraldlive.co.za/news/2020-07-09-smokers-roll-into-city-centre-to-protest-against-tobacco-ban/ Smokers roll into city centre to protest against tobacco ban], 09 July 2020, Accessed July 2020</Ref>

==18 වන සතිය: 2020 ජුලි 13 සිට ජුලි 19 දක්වා==
*ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ  පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) විසින් "පුද්ගලික ආරක්ෂක උපකරණවල වංචනික වෙළඳාම" පිළිබඳව දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහනක් දියත් කළේය. [http://web.archive.org/web/20200715030913/https://www.uschamber.com/coronavirus  එක්සත් ජනපද වාණිජ මණ්ඩලය] ඇතුළු තවත් හවුල්කරුවන් 10 දෙනෙකු එයට හවුල් විය.<ref name=wire>Business Wire.[ http://web.archive.org/web/20200721034551/https://www.businesswire.com/news/home/20200713005505/en/Philip-Morris-International-Launches-COVID-19-Anti-Fraudulent-Goods Philip Morris International Launches COVID-19 Anti-Fraudulent Goods Campaign]13 July 2020, Accessed July 2020</ref>

*බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගමට (BAT) හි අනුබද්ධිත ආයතනයක් වන [http://web.archive.org/web/20200721034937/https://www.kentuckybioprocessing.com/ කෙන්ටකි ජෛව සැකසුම් (KBP)] හි COVID-19 ව්‍යාපෘති සඳහා ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ  [http://web.archive.org/web/20200721035033/https://louisville.edu/ ලුයිස්විල් විශ්ව විද්‍යාලයේ] ඉංජිනේරු ශිෂ්‍යයෙක්  සහාය  දැක්වීම  වෙනුවෙන් ධනාත්මක මාධ්‍ය ආවරණයන් ලැබුණේය.<ref name=Louisville>UL News.[ http://web.archive.org/web/20200721034811/http://www.uoflnews.com/section/science-and-tech/uofl-engineering-student-spends-co-op-aiding-covid-19-first-responders/ / UofL Engineering students spend co-ops working on COVID-19 projects]15 July 2020, Accessed July 2020</ref>

==19 වන සතිය: 2020 ජූලි 20 සිට ජූලි 26 දක්වා==
* ගෝලීය වෙළඳපල පිළිබඳ පර්යේෂණ ආයතනයක් වන [https://www.technavio.com/ ටෙක්නවියෝ (Technavio)] විසින්, “ස්නස් (snus) වෙළඳපොළට  COVID-19 බලපෑම සහ ප්‍රතිසාධන විශ්ලේෂණය (2020-2024) - COVID-19 Impact & Recovery Analysis on Snus Market (2020-2024)” පිළිබඳ පර්යේෂණ වාර්තාවක් නිකුත් කළේය.)<ref name=BusinessWire>Business Wire.[https://web.archive.org/web/20200727040325/https://www.businesswire.com/news/home/20200722005645/en/COVID-19-Impact-Recovery-Analysis--Snus-Market-2020-2024COVID-19 Impact & Recovery Analysis- Snus Market (2020-2024)The Availability of Flavored Snus to Boost Growth |Technavio], 22 July 2020, Accessed July 2020</ref>

*COVID-19 ආශ්‍රිත ව පැන වූ දුම්කොළ අලෙවි තහනම හේතුවෙන් දකුණු අප්‍රිකානු දුම්කොළ වෙළඳපොල නීතිවිරෝධී වෙළඳාම විසින් “සම්පූර්ණයෙන්ම අත්පත් කර ගෙන ඇති” බවට දකුණු අප්‍රිකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BATSA)  ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශ කළේය.<ref name=EWN>Eye Witness News.[https://web.archive.org/web/20200723180113/https://ewn.co.za/2020/07/23/president-ramaphosa-to-address-sa-tonight SA tobacco market completely taken over by illicit suppliers – BATSA], 23 July 2020, Accessed July 2020</ref>

*COVID-19 ආශ්‍රිතව රට වසා දැමීම හේතුවෙන් නීතිවිරෝධී සිගරට් සඳහා ඇති ඉල්ලුම ඉහළ ගොස් ඇති බව චිලි රාජ්‍යයේ මාධ්‍ය වාර්තා වල සඳහන් විය.<ref name=Insight>Insight Chrime.[https://web.archive.org/web/20200727042313/https://www.insightcrime.org/news/analysis/chile-robbery-contraband-cigarettes/ Coronavirus Lockdown Boosts Demand for Contraband Cigarettes in Chile], 24 July 2020, Accessed July 2020</ref>

*COVID-19 වසංගතය නොතකා ඔවුන්ගේ කොටසකින් වන ඉපැයීම් (EPS) 69% කින් ඉහළ ගොස් ඇති බවට බංග්ලාදේශයේ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]]  වාර්තා කළේය.<ref name=Dhaka/>

*අලෙවිකරණ සහ ප්‍රචාරණ සමාගමක් වන [http://www.colemarketing.ie/cgi-sys/suspendedpage.cgi කෝල් මාර්කටින් (Cole Marketing)] විසින් [https://www.pmi.com/ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI)], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], [https://www.jti.com  ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI)] , [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්] සහ [https://www.altria.com/en ඇල්ට්‍රියා සමූහය] ඇතුළුව ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයින් සම්බන්ධයෙන් උණුසුම් කරන  දුම්කොළ නිෂ්පාදන (Heated Tobacco products), ඉලෙක්ට්‍රොනික දුම් පානය කිරීමේ වෙළඳපොල (Electronic smoking system market), ඉලෙක්ට්‍රොනික සිගරට් (E-cigarette) සහ වාෂ්ප සහිත නිෂ්පාදන වෙළඳපොළ (vape market) සඳහා  COVID-19 බලපෑම් විශ්ලේෂණ වාර්තා නිකුත් කරන ලදී.<ref name=Cole>Cole Marketing.[https://web.archive.org/web/20200727045953/https://coleofduty.com/military-news/2020/07/22/latest-news-2020-heated-tobacco-market-by-coronavirus-covid19-impact-analysis-with-top-manufacturers-analysis-top-players-philip-morris-international-british-american-tobacco-japan-tobacco-impe/Latest news 2020: Heated tobacco market by coronavirus-COVID-19 impact analysis with top manufacturers analysis | top players: Philip Morris International, British American Tobacco, Japan Tobacco, Imperial Brands, Altria, etc.], 22 July 2020, Accessed July 2020</ref><ref name=Cole2>Cole Marketing.[https://coleofduty.com/military-news/2020/07/22/electric-smoking-system-market-2020-know-the-latest-covid19-impact-analysis-and-strategies-of-key-players-philip-morris-international-british-american-tobacco-japan-tobacco-imperial-brands-altr/ Electric smoking system market 2020 | know the latest covid19 impact analysis and strategies of key players: Philip Morris International, British American Tobacco, Japan Tobacco, Imperial Brands, Altria, etc.], 22 July 2020, Accessed July 2020</ref><ref name=Cole3>Cole Marketing.[https://coleofduty.com/news/2020/07/23/how-covid19-pandemic-impact-e-cigarette-and-vape-market-by-profiling-key-players-altria-group-inc-british-american-tobacco-imperial-brands-international-vapor-group-japan-tobacco-international/ How COVID-19 pandemic impact e-cigarette and vape market by profiling key players: Altria group, inc., British American Tobacco, Imperial Brands, International Vapor Group, Japan Tobacco International], 23 July 2020, Accessed July 2020</ref>

*[https://www.jti.com/africa/south-africa ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI)] සහ දකුණු අප්‍රිකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BATSA), [https://tobaccotransformationalliance.co.za/ දකුණු අප්‍රිකානු දුම්කොළ පරිවර්තන සන්ධානය - South Africa Tobacco Transformation Alliance (SATTA)] සමඟ එක්ව (දුම්කොළ වගා කිරීම, සැකසුම හා නිෂ්පාදන කර්මාන්තවල ඒකාබද්ධ සංවිධානයක්), දකුණු අප්‍රිකානු දුම්කොළ තහනම “පුරවැසියන්ගේ අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කිරීමක්” බව හා අත්‍යවශ්‍ය බදු ආදායම අඩු කිරීමට  සහ දුම්කොළ නිෂ්පාදන වල නීති විරෝධී වෙළඳාමේ ඉහළ යාමට මෙම තහනම හේතුවනු ඇතැයි තර්ක කළේය. දුම්කොළ කර්මාන්තය මීට පෙර අවස්ථා වලදී දුම්කොළ බදු වැඩි කිරීමට විරුද්ධ වූ නිසා සහ නීති විරෝධී දුම්කොළ වෙළඳාම වැළැක්වීම සඳහා රජයන් ගන්නා ක්‍රියාමාර්ගයට විරුද්ධ වූ නිසා  මෙය  “කුහක”  ප්‍රකාශයක් ලෙසට  රජය ප්‍රතිචාර දැක්වීය. දකුණු අප්‍රිකාවේ නීතිවිරෝධී සිගරට් වෙළඳාමට දුම්කොළ කර්මාන්තය සහාය දෙන බවට ද රජය චෝදනා කළේය.<ref name=ATimes>Africa Times.[https://web.archive.org/web/20200727051946/https://africatimes.com/2020/07/22/big-tobacco-accused-of-hypocrisy-over-south-africa-ban/Big Tobacco accused of hypocrisy over South Africa ban], 22 July 2020, Accessed July 2020</ref>

[[Image:SA.jpg|600px|thumb|center|රූපය 13: රජයේ දුම්කොළ බදු ආදායම අඩු වීම සහ දකුණු අප්‍රිකාවේ නීතිවිරෝධී දුම්කොළ වෙළඳාම ඉහළ යාම පිළිබඳ ඔවුන්ගේ ප්‍රකාශය සම්බන්ධයෙන් කුහකකමට චෝදනා ලබන දුම්කොළ කර්මාන්තය<ref name=ATimes/>]]

==20 වන සතිය: ජූලි 27 සිට අගෝස්තු 2 දක්වා==
*COVID-19 වසංගතය නොතකා  ප්‍රාථමික වෙළෙඳපොළවල ප්‍රබල ක්‍රියාකාරිත්වය හේතුවෙන් එහි පළමු භාගයේ බදු ගෙවීමට පෙර ලාභය ඉහළ ගොස් ඇති බව [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] පැවසීය.<ref name=screener> Market Screener.[https://www.marketscreener.com/BRITISH-AMERICAN-TOBACCO-4001163/news/British-American-Tobacco-BAT-1st-Half-Pretax-Profit-Revenue-Rose-Amid-Coronavirus-31027944/British American Tobacco : BAT 1st Half Pretax Profit, Revenue Rose Amid Coronavirus], 31 July 2020, Accessed August 2020</ref>

*COVID-19ට එරෙහිව නිපදවූ එන්නත සඳහා මිනිස් අත්හදා බැලීම් ආරම්භ කිරීමට තමන් සූදානම් බවත් ඒ සඳහා ඔවුන් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ  [https://www.fda.gov/ ආහාර සහ ඖෂධ පරිපාලන (FDA)] අනුමැතිය ලැබෙන තුරු බලා සිටින බවත් [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] ප්‍රකාශ කළේ ය.<ref name=BT>BT Economy.[https://www.businesstoday.in/current/economy-politics/covi19-vaccine-from-tobacco-british-cigarette-maker-to-start-human-trials-soon-coronavirus/story/411678.htmlCOVID-19 vaccine from tobacco? British cigarette maker to start human trials soon], 31 July 2020, Accessed August 2020</ref><ref name=FDA>Social News XYZ.[https://web.archive.org/web/20200802151538/https://www.socialnews.xyz/2020/08/01/british-american-tobacco-says-its-awaiting-fda-permission-to-start-covid-19-vaccine-trials-tv9-video/British American Tobacco says it’s awaiting FDA permission to start COVID 19 vaccine trials – TV9 (Video)]1 August 2020, Accessed July 2020</ref>

*[https://www.htfmarketreport.com/ HTF මාර්කට් ඉන්ටෙලිජන්ස් කන්සල්ටින්- HTF market Intelligence Consulting] සමාගම (ඉතිහාසය, ප්‍රවණතා සහ ප්‍රක්ශේපණය පිළිබඳ වෙළඳපල පර්යේෂණවලට සම්බන්ධ සමාගමක්)  [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], [https://www.pmi.com/ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල්], [https://www.altria.com/en ඇල්ට්‍රියා], සහ [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්]යන සමාගම් වලට අදාළව උණුසුම් කරන දුම්කොළ නිෂ්පාදන වෙළඳපල (heated tobacco market) විවේචනාත්මක විශ්ලේෂණයක් නිකුත් කළේය.<Ref name=MarketR>Market Research Post.[https://marketresearchposts.com/2020/08/01/heated-tobacco-market-critical-analysis-with-expert-opinion-british-american-tobacco-pmi-philip-morris-international-altria-imperial-brands/Heated Tobacco Market Critical Analysis with Expert Opinion | British American Tobacco, PMI – Philip Morris International, Altria, Imperial Brands]01 August 2020, Accessed July 2020</ref> 

*බටහිර කේප් මහාධිකරණයේ දී දකුණු අප්‍රිකානු දුම්කොළ තහනමේ “ව්‍යවස්ථානුකූලභාවයට” අභියෝග කරන බව දකුණු අප්‍රිකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BATSA)  පැවසුවේය.<ref name=Capetalk> Cape Talk.[https://www.capetalk.co.za/articles/391701/british-american-tobacco-sa-prepares-for-court-showdown-with-govt-this-week British American Tobacco SA (BAT SA) will be challenging the constitutionality of the tobacco ban in the Western Cape High Court]02 August 2020, Accessed July 2020</ref>

[[Image:SA4.jpg|800px|thumb|center|රූපය 14 : දකුණු අප්‍රිකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BATSA) විසින් කළ අභියෝගය මාධ්‍ය විසින් වාර්තා කිරීම</ref name=Capetalk>]]


*දකුණු අප්‍රිකානු රජය දුම්පානය කරන්නන් හට COVID-19 "ආසාදනය වීමේ අවදානම අඩු බව" පිළිගන්නා නමුත් “ රට වසා දමා ඇති අවස්ථාවේ දී සිගරට් මිලදී ගැනීම සාමාන්‍ය මිලදී ගැනීම්වලට සාපේක්ෂව අන්තර් පුද්ගල සම්බන්ධතා වැඩි කර ඇති” බව සිගරට් සහ දුම්කොළ නිෂ්පාදන මත පවත්නා තහනමට එරෙහිව අධිකරණ අභියෝගයට රජය දක්වන ලද පිටු 251 ක ප්‍රතිචාරයක් උපුටා දක්වමින් සමහර මාධ්‍ය වාර්තා කළේ ය.<ref name=citizen>The Citizen.[https://citizen.co.za/business/business-news/2333206/lockdown-cigarette-wars-govt-admits-smokers-less-likely-to-be-infected-with-coronavirus/ Lockdown cigarette wars: Govt admits smokers ‘less likely to be infected’ with coronavirus], 02 August 2020, Accessed July 2020</ref>

*[https://www.assocham.org/ ඉන්දියාවේ වාණිජ හා කර්මාන්ත අනුබද්ධ මණ්ඩලය- The Associated Chambers of Commerce and Industry of India] (ASSOCHAM) සෞඛ්‍ය සම්පන්න දිවිපෙවෙතක් ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා 'අසනීපයෙන්  සුවයට-illness to wellness' පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහනක් ආරම්භ කළේය. මෙම වැඩසටහනට අනුග්‍රහය දැක්වූයේ ඉන්දියාවේ  ITC ලිමිටඩ් හි සෞඛ්‍ය සනීපාරක්ෂක වෙළඳ සන්නාමය වන සැව්ලෝන් විසිනි.<ref name=savlon>Everything Experiential.[http://everythingexperiential.businessworld.in/article/ASSOCHAM-in-association-with-Savlon-launches-illness-to-wellness-awareness-programme-to-promote-healthy-living/17-07-2020-298558/ ASSOCHAM in association with Savlon launches 'illness to wellness' awareness programme to promote healthy living]17 July 2020, Accessed August 2020</ref>

[[Image:Savlon.jpg|400px|thumb|center|රූපය 15 : ඉන්දියාවේ වාණිජ හා කර්මාන්ත අනුබද්ධ මණ්ඩලය- The Associated Chambers of Commerce and Industry of India] (ASSOCHAM), ITC සන්නාමය වන සැව්ලොන් සමඟ එක්ව 'illness to wellness' නමින්  දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහනක් දියත් කිරීම]]


*ඉන්දියාවේ ක්‍රීඩා ඉසව් සංවිධානය කරන සමාගමක්  වන [https://www.procam.in/ ප්‍රෝකම් ඉන්ටර්නැෂනල්] ඉන්දියාවේ  ITC ලිමිටඩ්හි බිස්කට් සහ කෙටි ආහාර වෙළඳ නාමය වන “[https://www.itcportal.com/brands-microsite/sunfeast.aspx සන්ෆීස්ට්]” සමඟ  “[https://sunfeastindiarunasone.procam.in/about-india-run-as-one Sunfeast India Run As One] යන වැඩසටහන දියත් කළේය.<ref name=sunfeast>4ps News.[ https://www.4psnews.com/brands/story/procam-international-launches-sunfeast-india-run-as-one-Procam International launches ‘Sunfeast India Run As One’],Jul 31 2020, Accessed July 2020</ref>

== 21 වන සතිය : 2020 අගෝස්තු 3 සිට 9 දක්වා ==
* දකුණු අප්‍රිකාවේ, දුම්කොළ තහනම “ව්‍යවස්ථා විරෝධී” සහ “විද්‍යාත්මක නොවන” බවටත් එමගින් රජයට බදු ආදායම අහිමි වන බවටත් [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] බටහිර කේප් මහාධිකරණය ඉදිරියේ  තර්ක කළේ ය.<ref name=Morning>Morning Star.[https://www.morningstar.co.uk/uk/news/AN_1596656462775785100/british-american-tobacco-faces-sa-government-over-cigarette-ban.aspx British American Tobacco Faces SA Government Over Cigarette Ban], 05 August 2020, Accessed August 2020</ref><ref name=eNCA>Enca. [https://web.archive.org/web/20200807084609/https://www.enca.com/news/livestream-bat-court-over-tobacco-ban WATCH: BAT in court over tobacco ban], 05 August 2020, Accessed July 2020</ref><ref name=EWN/>

* වෙළඳපල පර්යේෂණ ආයතන කිහිපයක්  කර්මාන්තයට හිතකර වෙළඳපල පර්යේෂණ වාර්තා පසුගිය සතියේ නිකුත් කළේ ය.

:: * [https://calibreresearch.com/ කැලිබර් පර්යේෂණ ආයතනය] - [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], [https://www.jti.com/ ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI)] සහ [https://www.altria.com/  ඇල්ට්‍රියා] ඇතුළු ප්‍රධාන දුම්කොළ සමාගම් සම්බන්ධයෙන්   2020-2026 ගෝලීය වියළි ස්නැෆ් (බිම් හෝ කුඩු කරන ලද  දුම්කොළ කොළ වලින් සාදන ලද දුම් රහිත දුම්කොළ) වෙළඳපොළ සඳහා COVID-19 හි බලපෑම<ref name=snuff>Counter Current. [https://web.archive.org/web/20200807085625/https://www.thecountercurrent.com/global-dry-snuff-market-2020-2026-by-british-american-tobacco-japan-tobacco-altria-6429/ Global Dry Snuff Market 2020-2026 by British American Tobacco, Japan Tobacco, Altria], 04 August , Accessed July 2020</ref>

:: * [https://www.innovateinsights.com/ ඉනොවේටිව් ඉන්සයිට්ස්] “ගෝලීය වයින් සහ දුම්කොළ ඇසුරුම්කරණය - COVID 19 බලපෑම් විශ්ලේෂණය, ගැඹුරු තීක්ෂ්ණ බුද්ධිය හා පර්යේෂණ සොයා ගැනීම් 2020" වාර්තාවට ඉන්දියාවේ ITC ලිමිටඩ්,  [https://www.pmi.com/ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI)] සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] එක් කළේය.<Ref name=Bulletin>Bulletin Line.[https://bulletinline.com/2020/08/08/global-wine-and-tobacco-packaging-market-2020-trending-vendors-innovia-films-itc-international-paper-philips-morris-international-ball-bemis-british-american-tobacco/ Global wine and tobacco packaging market 2020 trending vendors – IInnovia films, ITC, International paper, Philips Morris International, Ball, Bemis, British American Tobacco], 08 August 2020, Accessed August 2020</ref>

:: * [https://www.arcweb.com/market-data වෙළඳපල දත්ත විශ්ලේෂණ ආයතනය], "ගෝලීය සුරුට්ටු සහ සිගාරිලෝස් වෙළඳපොළ 2020 ප්‍රවණතා විශ්ලේෂණය සහ කොරොන වයිරස් (COVID-19) බලපෑම් විශ්ලේෂණය | 2026 දක්වා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ සමග COVID-19 බලපෑම් විශ්ලේෂණය, ගැඹුරු තීක්ෂණ බුද්ධිය  සහ පර්යේෂණ සොයාගැනීම් - Global Cigars  and Cigarillos Market 2020 Trends Analysis and Coronavirus (COVID-19) Effect Analysis | Key Players Market With COVID-19 Impact Analysis, In Depth Insight, Growth  and Research Finding to 2026 ” යන මැයෙන් නවතම වාර්තාවක් පල කළ අතර එහි [https://www.altria.com/  ඇල්ට්‍රියා] සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] පිළිබඳ සඳහන් විය.<ref name=red>Red and Black Online.[https://redandblackonline.com/global-cigars-cigarillos-market-2020-trends-analysis-and-coronavirus-covid-19-effect-analysis-key-players-market-with-covid-19-impact-analysis-in-depth-insight-growth-research-findin/ Global Cigars & Cigarillos Market 2020 Trends Analysis and Coronavirus (COVID-19) Effect Analysis | Key Players Market With COVID-19 Impact Analysis, In Depth Insight, Growth & Research Finding TO 2026], 09 August, Accessed August 2020</ref>

* මැලේසියාවේ, [http://www.batmalaysia.com/ මැලේසියාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම]  විසින් කරන ලද සමීක්ෂණයකට පුළුල් මාධ්‍ය ආවරණයක් ලබා දී ඇති අතර, එය පවසන්නේ “මැලේසියානුවන්ගෙන් බහුතරයක් සිතන්නේ  රටෙහි කොවිඩ් -19 සමග වූ ආර්ථික බිඳ වැටීම යථා  තත්ත්වයට පත්වීමේදී දුම්කොළ කළු වෙළඳපොළ එයට බාධාවක් වන බවයි”.<ref name=Malaysia>Malay Mail.[https://web.archive.org/web/20200809130414/https://www.malaymail.com/news/malaysia/2020/08/04/survey-nine-out-of-10-malaysians-want-government-to-act-against-tobacco-bla/1890957 Survey: Nine out of 10 Malaysians want government to act against tobacco black market immediately], 04 August 2020, Accessed July 2020</ref>

[[Image: Malasya.jpg|600px|thumb|center|රූපය 16 : මැලේසියාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම  විසින් කරන ලද සමීක්ෂණයක ප්‍රතිඵල මාධ්‍ය විසින් වාර්තා කිරීම.<ref name=Malaysia/>]]

*COVID -19 වසංගතය නොතකා ඔවුන්ගේ තොග විකිණීම් ක්‍රියාවලිය ඉතා හොඳින් ක්‍රියාත්මක වූ බවට  [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] නිවේදනය කළේ ය.<Ref name=Alpha>Seeking Alpha.[https://seekingalpha.com/article/4364173-british-american-tobacco-best-high-yield-amongst-british-stocks British American Tobacco: The Best High Yield Amongst British Stocks], 4 August 2020,Accessed August 2020</ref>

==22 වන සතිය: 2020 අගෝස්තු 10 සිට 16 දක්වා==
* දකුණු අප්‍රිකානු මාධ්‍ය වාර්තා කළේ කොරෝනා වසංගතය  හේතුවෙන් රට දෙවන මට්ටමේ වසා දැමීමකට සුදානම් වන බැවින් සිගරට් තහනම ඉවත් කළ යුතු බවයි.<ref name=African>The South African.[https://web.archive.org/web/20200817041958/https://www.thesouthafrican.com/news/end-cigarette-ban-when-back-on-sale-level-2-where-to-buy-updates/ Up in smoke: Cigarette ban will be lifted for Level 2 of lockdown], 15 August 2020, Accessed August 2020</ref>

* දකුණු අප්‍රිකාවේ [https://fita.co.za/ ෆෙයාර් ට්‍රේඩ් ඉන්ඩිපෙන්ඩන්ට් ටුබැකෝ ඇසෝසියේෂන් -Fair Trade Independent Tobacco Association(FITA)] කියා සිටියේ දකුණු අප්‍රිකාවේ දුම්කොළ තහනමට එරෙහිව අභියාචනාධිකරණයේ පවතින දුම්කොළ නිෂ්පාදන තහනමට එරෙහි ඔවුන්ගේ නඩුව ඉදිරියට ගෙන යන බවයි.<ref name=Booze>The  citizen.[https://web.archive.org/web/20200817041229/https://citizen.co.za/news/south-africa/courts/2342651/booze-and-tobacco-bans-gone-for-now-but-fita-continues-legal-fight/ Booze and tobacco bans gone for now, but FITA continues legal fight], 16 August 2020, Accessed August 2020</ref>

*COVID-19 වසංගතය හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ සිගරට් අලෙවිය 38% කින් පහත වැටී ඇති බව ශ්‍රී ලංකා මාධ්‍ය වාර්තා කළේය.<ref  name=Derana>Ada Derana.[https://web.archive.org/web/20200817044054/http://bizenglish.adaderana.lk/sri-lankas-cigarette-sales-down-38-amidst-covid-19-pandemic/Sri Lanka’s cigarette sales down 38% amidst COVID-19 pandemic], 14 August 2020, Accessed August 2020</ref>

[[Image: Derana.jpg|600px|thumb|center|රූපය 17: COVID-19 හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ සිගරට් අලෙවිය අඩුවී ඇති බව දෙරණ මාධ්‍ය වාර්තා කිරීම<ref name=Derana/>]]

* COVID-19 නිසා රට වසා දැමීම හේතුවෙන් අඩු වූ සිගරට් අලෙවිය “වේගයෙන් යථා තත්ත්වයට පත්වෙමින් පවතින” බව ශ්‍රී ලංකාවේ සිගරට් වෙළඳාමේ ඒකාධිකාරය දරන  [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] අනුබද්ධිත [[ලංකා දුම්කොළ සමාගම (CTC)]] උපුටා දක්වමින් මාධ්‍ය ලිපි වාර්තා කළේ  ය.<ref name=Economynext>Economy Next.[https://web.archive.org/web/20200817043442/https://economynext.com/sri-lanka-cigarette-sales-recovering-fast-from-38-pct-plunge-in-coronavirus-lockdown-73050/Lanka cigarette sales recovering fast from 38-pct plunge in Coronavirus lockdown], 16 August 2020, Accessed August 2020</ref>

* COVID-19 මගින් දුම්කොළ කර්මාන්තයට ඇති කරන බලපෑම පිළිබඳ වෙළඳපොල පර්යේෂණ ආයතන කිහිපයක් මේ සතියේ දී ද වාර්තා නිකුත් කළේය. ප්‍රධාන දුම්කොළ සමාගම් ආවරණය කරන එම වාර්තාවන් කීපයක් පහතින් දැක්වේ.
**[https://www.reportsinsights.com/ රිපොර්ට්ස් ඉන්සයිට්ස් -Report Insights] - “ගෝලීය වෙළඳපොළට COVID-19 හි බලපෑම - [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා සමූහය], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], [https://www.reynoldsamerican.com/ රෙනෝල්ඩ්ස් ඇමරිකන්], [https://www.pmi.com/ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල්], [https://www.godfreyphillips.com/ ගොඩ්ප්‍රි ෆිලිප්ස් ඉන්දියා ලිමිටඩ් ] සහ [[ලංකා දුම්කොළ සමාගම (CTC)]].<ref name=Scientec>Scientec.[https://scientect.com/news/89777/new-trends-of-cigarette-packaging-market-increasing-demand-with-key-players-pt-hanjaya-mandala-sampoerna-tbk-karelia-tobacco-co-inc-godfrey-phillips-india-ltd/ New Trends of Cigarette Packaging Market increasing demand with key Players – PT Hanjaya Mandala SampoernaTbk., Karelia Tobacco Co. Inc., Godfrey Phillips India Ltd], 16 August 2020, Accessed August 2020</ref>
**[https://www.cognitivemarketresearch.com/ කොග්නිටිව් මාර්කට් රිසර්ච්-Cognitive Market Research] -“2020 කාන්තාවන් ඉලක්ක කර ගත් වෙළෙඳපොළ සඳහා ගෝලීය සිගරට් වෙළෙදාම මත COVID-19 වසංගතයේ  බලපෑම පිළිබඳ ගැඹුරු විශ්ලේෂණය සහ සමීක්ෂණය” -[https://en.ktng.com/ කොරියාවේ දුම්කොළ සහ ජින්සෙන්ග් සංස්ථාව (KT&G)], [https://www.pmi.com/ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල්], [https://www.reynoldsamerican.com/ රෙනෝල්ඩ්ස් ඇමරිකන්] සහ  [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]].<Ref name=Galus>Galus Australia.[https://galusaustralis.com/2020/08/837282/in-depth-analysis-and-survey-of-covid-19-pandemic-impact-on-global-cigarettes-for-woman-market-2020-key-players-korea-tobacco-and-ginseng-corporation-philip-morris-international-pmi/In Depth Analysis and Survey of COVID-19 Pandemic Impact on Global Cigarettes for Woman Market 2020 Key Players   Korea Tobacco and Ginseng Corporation.,  Philip Morris International (PMI),   Kering,   Reynolds American,   British American Tobacco], 15 August 2020, Accessed August 2020</ref>
**[https://www.premiummarketinsights.com/ ප්‍රිමියම් මාර්කට් ඉන්සයිට්ස් -Premium Market Insights] -“2027 දක්වා සුරුට්ටු සහ සිගරිලෝස් වෙළඳපල පුරෝකථනය  - COVID-19 හි  බලපෑම සහ ගෝලීය විශ්ලේෂණය” -[https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා සමූහය], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සහ [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් දුම්කොළ සමූහය].<ref name=Chronicle>The Daily Chronicle. [https://thedailychronicle.in/news/216410/cigars-and-cigarillos-market-overview-2020-covid-19-impact-on-top-companies-altria-group-british-american-tobacco-drew-estate-habanos-s-a-imperial-brands/Cigars And Cigarillos Market Overview 2020, Covid-19 Impact on Top Companies – Altria Group, British American Tobacco, Drew Estate, HabanosS.A, Imperial Brands], 14 August 2020, Accessed August 2020</ref>

==23 වන සතිය: 2020 අගෝස්තු 17 සිට 23 දක්වා==
*වෙළඳපල පර්යේෂණ ආයතනයක් වන [https://www.reportocean.com/ රිපෝට් ඕෂන්] විසින්  ඉලෙක්ට්‍රොනික් සිගරට් වෙළඳපලේ   විශාල වර්ධනය සහ ඉල්ලුම පිළිබඳ හා  COVID -19 බලපෑම පිළිබඳව [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා සමූහය] සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] යන දුම්කොළ සමාගම් වල නම් සඳහන් කරමින් වාර්තාවක් නිකුත් කළේය.<ref name=ocean>Bulletin Line.[Electronic cigarette market to show strong growth & demand | Altria group, inc., British American Tobacco plc, fin branding group, llc.]20 August 2020, Accessed August 2020</ref>

*සැම්බියාවේ ප්‍රාදේශීය නායකයෙක් ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) හට ඔවුන්  මෑතකදී කළ ඇමරිකානු ඩොලර් 150,000 ක මුදල් පරිත්‍යාගයට ප්‍රසිද්ධියේ ස්තූතිය පුද කළේය.<ref name=Zambia> Japan Tobacco International. [https://www.jti.com/news-views/understanding-wider-impact-our-work-zambiaUnderstanding the wider impact of our work in Zambia], undated, Accessed August 2020</ref>

[[Image:Zambia.jpg|800px|thumb|center|රූපය 18: දිස්ත්‍රික් පරිපාලන කාර්යාලයක රජයේ නිලධාරියෙකුගේ ප්‍රකාශයක් ප්‍රදර්ශනය කරන ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) වෙබ් අඩවිය<ref name=Zambia/>]]

* [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] අනුබද්ධිත [https://kentuckybioprocessing.com/ කෙන්ටකි ජෛව සැකසුම් (KBP)] හි දුම්කොළ මත පදනම් වූ COVID-19 එන්නත ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ සායනික අත්හදා බැලීමේ අදියර කරා ළඟා වී ඇති බව මාධ්‍ය වාර්තා කළේය.<Ref name=vac>Money Control.[https://www.moneycontrol.com/news/coronavirus/how-tobacco-cannabis-and-moths-are-playing-a-crucial-role-in-potential-covid-19-vaccines-5718711.html How tobacco, cannabis, and moths are playing a crucial role in potential COVID-19 vaccines], 17August 2020, Accessed August 2020</ref>

==24 වන සතිය: 2020 අගෝස්තු 24 සිට 30 දක්වා==
* දකුණු අප්‍රිකාවේ [https://fita.co.za/  ෆෙයාර් ට්‍රේඩ් ඉන්ඩිපෙන්ඩන්ට් ටුබැකෝ ඇසෝසියේෂන් -Fair Trade Independent Tobacco Association (FITA)]  විසින් COVID-19 හේතුවෙන් රට වසා තිබූ කාලයේ පැනවූ  දුම්කොළ තහනමට එරෙහි නීතිමය අභියෝගය ඉවත් කර ගත්තේ ඔවුන් රජය සමඟ එකඟතාවයකට පැමිණ ඇති බව පවසමිනි. COVID-19 වසංගතය දෙවන මට්ටමට ඒම හා ඊට අදාළ සීමාවන් අඩු කිරීමත් සමඟ අගෝස්තු මස මුලදී දුම්කොළ තහනම ඉවත් කරන ලදී.<ref name=Business> Business Day.[https://web.archive.org/web/20200827091242/https://www.businesslive.co.za/bd/national/2020-08-26-fita-withdraws-tobacco-challenge-after-reaching-settlement-with-government/FITAwithdraws tobacco challenge after reaching settlement with government], 26 August 2020, Accessed August 2020</ref>

[[Image:FITA.jpg|400px|thumb|center|රූපය 19: FITA විසින් දකුණු අප්‍රිකානු රජයට එරෙහි නීතිමය අභියෝගය ඉවත් කර ගැනීම පිළිබඳ මාධ්‍ය වාර්තාව<ref name=Business/>]]

*[https://www.marketstudyreport.com/ වෙළඳපල අධ්‍යයන වාර්තා] විසින් USB මගින් නැවත ආරෝපණය කළ හැකි ඉලෙක්ට්‍රොනික සිගරට් වෙළඳපොල අවස්ථා, ඉල්ලුම, මෑත කාලීන ප්‍රවණතා, ප්‍රධාන ධාවන සාධක සහ ව්‍යාපාර වර්ධන උපාය මාර්ග - 2025 පිළිබඳ වාර්තාවක් නිකුත් කළේය. "COVID-19 වසංගතය දෙස බලන විට වෙළඳපල වර්ධනයට බාධාවක් විය හැකි සාධක විශ්ලේෂණය ” ලෙස කොටසක් එහි අඩංගු විය.  [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html  ඉම්පීරියල් දුම්කොළ සමුහය], [https://www.jti.com/  ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI)]] සහ [https://www.pmi.com/ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI)] යන ප්‍රධාන දුම්කොළ සමාගම් එම  වාර්තාවේ සඳහන් විය.<ref name=Prime>Prime Feed.[ https://primefeed.in/news/4730560/usb-rechargeable-e-cigarette-market-opportunity-demand-recent-trends-major-driving-factors-and-business-growth-strategies-2025/ on  USB rechargeable e-cigarette market opportunity, demand, recent trends, major driving factors and business growth strategies 2025], 26 August 2020, Accessed August 2020</ref>

*ඉන්දියාවෙන් COVID-19 තම රට තුළට පැමිණීමේ අවදානම අවම කිරීම සඳහා භූතානය දුම්කොළ තහනම තාවකාලිකව ඉවත් කළ බව එරට මාධ්‍ය වාර්තා කළේය.  ඒ අනුව අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ ලැයිස්තුවට එකතු කරන ලද සිගරට් “රජය සතු තීරුබදු රහිත” අලෙවිසැල්වල විකුණනු ලැබේ.<Ref name=Bhutan>Inquirer.net.[https://web.archive.org/web/20200901015934/https://newsinfo.inquirer.net/1329083/bhutan-lifts-tobacco-ban-blames-virus Bhutan lifts tobacco ban, blames virus]31 August 2020, Accessed August 2020</ref><ref>Al Jazeera. [https://www.aljazeera.com/news/2020/08/bhutan-lifts-tobacco-ban-coronavirus-measures-200829060406349.htmlBhutan lifts tobacco ban amid coronavirus measures], 29 August 2020, accessed September 2020</ref>

[[Image: Bhutan.jpg|400px|thumb|center|රූපය 20: භූතානයේ දුම්කොළ තහනම ඉවත් කිරීම පිළිබඳව මාධ්‍ය වාර්තා කිරීම<ref name=Bhutan/>]]

== 25 වන සතිය : 2020 අගෝස්තු 31 සිට සැප්තැම්බර් 6 දක්වා ==
* වෙළඳපොල පර්යේෂණ ආයතන කිහිපයක් මේ සතියේ දී ද COVID-19 දුම්කොළ කර්මාන්තය කෙරෙහි ඇති කරන බලපෑම පිළිබඳ වාර්තා නිකුත් කර තිබිණි .  ප්‍රධාන දුම්කොළ සමාගම් ආවරණය කරන ඒවායින් කීපයක් පහතින් දැක්වේ.
**වාෂ්ප දුම්වැටි වෙළෙදපොල සහ Covid-19 බලපෑම් විශ්ලේෂණයන් -Vape Market with Covid-19 Impact Analysis” නම් වන  [https://www.qurateresearch.com/ “කුරේට් -QURATE”] පර්යේෂණ ආයතනයේ වාර්තාව [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සඳහන් කළේය.<ref name=Qurate>Scientect.[ https://scientect.com/news/1161551/vape-market-with-covid-19-impact-analysis-also-industry-is-booming-worldwide-with-key-players-cb-distributors-ballantyne-brands-nicotek-vapor-njoy-british-american-tobacco-bat/ Vape Market with Covid-19 Impact Analysis | also Industry is Booming Worldwide with Key Players | CB Distributors, Ballantyne Brands, Nicotek, Vapor, NJOY, British American Tobacco (BAT)]02 September 2020, Accessed August 2020</ref>
**[https://www.cognitivemarketresearch.com/ කොග්නිටිව් මාර්කට් රිසර්ච් -Cognitive Market Research] ආයතනය විසින් [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], [https://www.djarumfoundation.org/ ජරම්-Djarum], [https://www.gudanggaramtbk.com/ ගුඩාං ගරාම්], ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) සහ කොරියා ටුබැකෝ ඇන්ඩ් ජින්සෙන්ග් කෝපරේෂන් (KT&G) ඇතුළු ප්‍රධාන දුම්කොළ සමාගම් ගැන සඳහන් කරමින් “COVID 19 ගෝලීය කරාබු නැටි රසැති සිගරට් වෙළෙඳපොළ කෙරෙහි ඇති බලපෑම” නමින්  වාර්තාවක් නිකුත් කළේය.<Ref name=Cognitive>Scientect.[https://scientect.com/uncategorized/1229082/covid-19-impact-on-global-clove-cigarettes-market-reporttop-manufacturers-like-british-american-tobacco-djarum-gudang-garam-japan-tobacco-kt-g/ COVID 19 Impact on Global Clove Cigarettes Market ReportTop Manufacturers like British American Tobacco, Djarum, Gudang Garam, Japan Tobacco, KT & G], 03 September 2020, Accessed August 2020</ref>
**[https://www.marketinsightsreports.com/ මාර්කට් ඉන්සයිට් රිපොර්ට්ස්] විසින්  “විදුලි දුම්පාන පද්ධති වෙළඳපොළ 2020 ගෝලීය අවබෝධය සහ ව්‍යාපාර තත්ත්වය - Electric Smoking System Market 2020 Global Insights and Business Scenario” නමින්  වාර්තාවක් නිකුත් කළේය. පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI), [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI), [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස් ], [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා], [http://www.tobacco.gov.cn/html/ චීන දුම්කොළ සමාගම] සහ කොරියා ටුබැකෝ ඇන්ඩ් ජින්සෙන්ග් කෝපරේෂන් (KT&G) යන දුම්කොළ සමාගම්වල නම් සඳහන් කරමින් “නිෂ්පාදනය කර්මාන්ත දාමය කෙරෙහි COVID-19 හි (කොරෝනා වෛරසය) බලපෑම” පිළිබඳ කොටසක් එහි ඇතුළත් විය.<Ref name=Market>X Herald.[https://markets.financialcontent.com/stocks/news/read/40367033/electric_smoking_system_market_2020_global_insights_and_business_scenario_%E2%80%93_philip_morris_international Electric Smoking System Market 2020 Global Insights and Business Scenario – Philip Morris International, British American Tobacco, Japan Tobacco, Imperial Brands, Altria, China tobacco, Korea Tobacco & Ginseng Corporation], Financial Content, 05 September 2020, Accessed August 2020</ref>
**[https://inforgrowth.com/ ඉන්ෆොග්රොත්. කොම් - Inforgrowth.com] විසින් පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI), [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html   ඉම්පීරියල් ටුබැකෝ], [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා], [[ බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සහ ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) යන දුම්කොළ සමාගම් සඳහන් කරමින්  “ගෝලීය දුම්කොළ නිෂ්පාදන වෙළඳපොළ (2020-2026) සහ  කොවිඩ්-19 නවතම බලපෑම් විශ්ලේෂණය - Global Tobacco Products Market (2020-2026) and latest covid19 impact analysis” නමින් වාර්තාවක් නිකුත් කළේය.<Ref name=Market>X Herald.[https://markets.financialcontent.com/stocks/news/read/40367033/electric_smoking_system_market_2020_global_insights_and_business_scenario_%E2%80%93_philip_morris_international Electric Smoking System Market 2020 Global Insights and Business Scenario – Philip Morris International, British American Tobacco, Japan Tobacco, Imperial Brands, Altria, China tobacco, Korea Tobacco & Ginseng Corporation], Financial Content, 05 September 2020, Accessed August 2020</ref>
**[https://www.cognitivemarketresearch.com/ කොග්නිටිව් මාර්කට් රිසර්ච් -Cognitive Market Research] ආයතනය විසින් [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], [https://www.imperialbrandsplc.com/index.htm ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්], ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) සහ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) යන  දුම්කොළ සමාගම් ඉස්මතු කරමින් “COVID-19 වසංගතය පිළිබඳ ගැඹුරු විශ්ලේෂණය සහ සමීක්ෂණය” නමින් වාර්තාවක් නිකුත් කළේය.<ref name=Galas>Galus Australis.[https://galusaustralis.com/2020/08/919750/in-depth-analysis-and-survey-of-covid-19-pandemic-impact-on-global-dipping-tobacco-market-report-pdf-2020-key-players-altria-group-british-american-tobacco-imperial-brands-japan-tobacco-philip-mor/ In Depth Analysis and Survey of COVID-19 Pandemic Impact on Global Dipping Tobacco Market Report PDF 2020 Key Players Altria Group, British American Tobacco, Imperial Brands, Japan Tobacco, Philip Morris International Management], 31 August 2020, Accessed  August 2020</ref>
**[https://www.cognitivemarketresearch.com/ කොග්නිටිව් මාර්කට් රිසර්ච් -Cognitive Market Research] ආයතනය විසින්  [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා] සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] යන දුම්කොළ සමාගම් සඳහන් කරමින්  “සිගාරිලෝස් වෙළඳපොළේ කොරොනා වෛරසයේ බලපෑම් සංශෝධනය” නමින් තවත් වාර්තාවක් නිකුත් කළේය.<Ref name=Galus2>Galus Australis.[https://galusaustralis.com/2020/08/919751/coronavirus-impact-editon-of-cigarillos-market-research-study-2020-future-development-top-manufacturers-technological-advancement-share-size-and-forecast-altria-british-american-tobacco-vector-g/ Coronavirus Impact Edition of Cigarillos Market Research Study 2020 Future Development, Top Manufacturers, Technological Advancement, Share, Size and Forecast Altria, British American Tobacco, Vector Group, Dosal], 31 August 2020, Accessed August 2020</ref>

== 26 වන සතිය: 2020 සැප්තැම්බර් 7 සිට 13 දක්වා ==
වෙළඳපොල පර්යේෂණ ආයතන කිහිපයක්ම COVID-19 දුම්කොළ කර්මාන්තයට ඇති කරන බලපෑම පිළිබඳව මේ සතියේ ද වාර්තා නිකුත් කළේය.

* දුම් රහිත දුම්කොළ වෙළඳපොළ සහ COVID-19 හි බලපෑම 2020-2026  නම් [https://spiremarketresearch.com/ ස්පයර් මාර්කට් රිසර්ච්] වාර්තාවේ [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා සමූහය],  [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සහ [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html  ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්]  යන නම් සඳහන් කර ඇත.<ref name=Gnghokey>Gng Hokey.com.[https://gnghockey.com/2020/09/11/research-on-smokeless-tobacco-market-impact-of-covid-19-2020-2026-altria-group-british-american-tobacco-imperial-tobacco-group/Research on Smokeless Tobacco Market (impact of COVID-19) 2020-2026: Altria Group, British American Tobacco, Imperial Tobacco Group], 11 September 2020,Accessed September 2020</ref>

[[Image: Spire.jpg|400px|thumb|center|රූපය 21: ස්පයර් මාර්කට් රිසර්ච් පිළිබඳ මාධ්‍ය වාර්තාව<ref name=Gnghokey />]]

* සිගරට් සහ සිගාරිලෝස් වෙළඳපොළ 2020 ගෝලීය උපායමාර්ග - Cigars and Cigarillos Market 2020 Global Strategies නම් [https://www.streetinsider.com/ ස්ට්‍රීට් ඉන්සයිඩර්] වාර්තාවේ  [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා] සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සඳහන් වූ අතර පශ්චාත් COVID-19 අර්බුදය පිළිබඳ කොටසක් ද ඇතුළත් විය.<Ref name=Street>Street Insider.[https://www.streetinsider.com/CDN+Newswire/Cigars+and+Cigarillos+Market+2020+Global+Strategies+%E2%80%93+Altria%2C+Dosal%2C+British+American+Tobacco%2C+Vector+Group/17330367.htmlCigars and Cigarillos Market 2020 Global Strategies – Altria, Dosal, British American Tobacco, Vector Group],07 September 2020, Accessed September  2020</ref>

* [http://reportglobe.com/ ද රිපෝර්ට් ග්ලෝබ්] විසින් [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා] සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සඳහන් කරමින් “සමජාතීය දුම්කොළ කොළ සුරුට්ටු වෙළඳපොල” සහ COVID-19 බලපෑම පිළිබඳ වාර්තාවක්  නිකුත් කරන ලදී.<ref name=Globe>Mark Williams.[https://thedailychronicle.in/news/877550/homogenized-tobacco-leaf-cigars-market-is-thriving-worldwide-2020-2027-major-players-altria-vector-group-dosal-swedish-match-british-american-tobacco/Homogenized Tobacco Leaf Cigars Market is Thriving Worldwide 2020-2027 | Major Players – Altria, Vector Group, Dosal, Swedish Match, British American Tobacco], The Chronicle, 08 September 2020, Accessed September 2020</ref>

* [https://www.reportsandmarkets.com/ රිපෝර්ට්ස් ඇන්ඩ් මාර්කට්ස්] විසින්  [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] , [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html  ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්], ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) සහ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) සඳහන් කරමින් “වාෂ්ප නිෂ්පාදන වෙළඳපොළ 2020” නමින් වාර්තාවක් නිකුත් කරන ලදී. අවසාන වාර්තාවේ වාෂ්ප නිෂ්පාදන වෙළඳපොළ කෙරෙහි Covid-19 හි බලපෑම පිළිබඳ විශ්ලේෂණයක් අඩංගු වන බව මාධ්‍ය වාර්තා කරන ලදී.<ref name=Chronic> The Research Chronicle.[https://themarketchronicles.com/2020/09/08/vapor-products-market-2020-by-manufacturer-detail-altria-group-british-american-tobacco-imperial-brands-japan-tobacco-international-juul-labs-philip-morris-international-and-more/Vapor Products Market 2020 | by Manufacturer Detail – Altria Group, British American Tobacco, Imperial Brands, Japan Tobacco International, JUUL Labs, Philip Morris International, and more],08 September 2020, Accessed September 2020</ref>

* [https://courant.biz/ Courant.Biz] විසින් [Https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා] සහ [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සඳහන් කරමින් "සුරුට්ටු සහ සිගාරිලෝස් වෙළඳපොල 2020 සහ COVID-19 යාවත්කාලීන කිරීම" නමින් වෙළඳපල පර්යේෂණ වාර්තාවක් නිකුත් කරන ලදී.<ref name=Courant>Prime Feed.[https://primefeed.in/news/4998553/cigars-and-cigarillos-market-2020-altria-british-american-tobacco-vector-group-dosal/ Cigars and cigarillos market 2020],07 September 2020, Accessed September 2020</ref>

* [https://www.apexmarketsresearch.com/ ඇපෙක්ස් මාර්කට් රිසර්ච්] "ගෝලීය වාෂ්ප නිෂ්පාදන වෙළඳපොළ 2020 - COVID-19 හි බලපෑම" නමින් වෙළඳපල පර්යේෂණ වාර්තාවක් නිකුත් කළේය. [https://www.altria.com/ ඇල්ට්‍රියා], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] , [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html  ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්] සහ  ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI)  එම වාර්තාවේ සඳහන් විය.<ref name=Apex>N. J. MMA News.[https://www.njmmanews.com/global-vapor-products-market-2020-impact-of-covid-19-future-growth-analysis-and-challenges-altria-group-british-american-tobacco-imperial-brands-japan-tobacco-international-juul-labsGlobal Vapor Products Market 2020 – Impact of COVID-19, Future Growth Analysis and Challenges | Altria Group, British American Tobacco, Imperial Brands, Japan Tobacco International, JUUL Labs] 08 September 2020, Accessed September 2020</ref>

*දුම්කොළ පරිභෝජනය හා ඒ ආශ්‍රිත සෞඛ්‍ය වියදම් අඩු කිරීම සඳහා දුම්කොළ සඳහා මිල සහ බදු වැඩි කිරීමේ පියවරයන් ඵලදායී හා වැදගත් වනු ඇති බවට 2015 වසරේ දී [https://web.archive.org/web/20201015102721/https://www.un.org/en/ga/ එක්සත් ජාතික මහා මණ්ඩලය -United National General Assembly (UNGA)] විසින් හඳුනා ගෙන තිබේ. කෙසේ වෙතත්, COVID 19 වසංගතයෙන් හානි වූ ආර්ථිකය  ප්‍රකෘතිමත් කිරීමට සහය දැක්වීම සඳහා සහ 2030 න්‍යාය පත්‍රය හා එහි තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක (SDG) ප්‍රගතිය කරා ගෙන යාම සඳහා මූල්‍ය සම්පත් සංවිධානය කිරීමට 2020 සැප්තැම්බර් 8 වන දින සියලුම රාජ්‍යයන්ගේ මුදල් අමාත්‍යවරුන් සමඟ පැවති රැස්වීමේ දී  දුම්කොළ බදුකරණය නොසලකා හරින ලදි.<Ref name=UNGA> STOP. [https://web.archive.org/web/20201012080305/https://exposetobacco.org/news/unga75/ UNGA75 Misses Opportunity to Fund COVID-19 Recovery Through Tobacco Taxes], 25 September 2020, Accessed October 2020</ref>

==27 වන සතිය: 2020 සැප්තැම්බර් 14 සිට 20 දක්වා ==
COVID-19 විකුණුම් සීමාවන් හේතුවෙන් විකුණුම් පරිමාව පහත වැටී තිබියදීත් සිම්බාබ්වේ හි [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT) | බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගමෙහි (BAT)]] ඉපැයීම් ඉහළ ගොස් ඇති බව එරට මාධ්‍ය වාර්තා කළේය (රූපය 22).<ref name=Zimbab>KudzanaiGerede. [https://allafrica.com/stories/202009140995.html Zimbabwe: Bat Earnings Up Despite Drop in Sales Volume], All Africa, 14 September 2020, Accessed September 2020</ref>

[[Image:Zimbabwe.jpg|800px|thumb|center|රූපය 22: සිම්බාබ්වේ හි [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT) |බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගමෙහි (BAT)]] ඉපැයීම් ඉහළ යාම පිළිබඳ මාධ්‍ය වාර්තා කිරීම.<ref name=Zimbab/>]]

* පිලිපීනයේ ටැගුයිග් නගරයේ ගෝලීය ව්‍යාපාරික සේවා මධ්‍යස්ථානයක් පිහිටුවීම මගින් නිර්මාණය කරන ලද රැකියා අවස්ථා තුළින් COVID- 19 වසංගතයෙන් ආර්ථිකයට වූ බලපෑම සහ විරැකියාව පිළිබඳ ගැටළුව අවම කිරීමට [https://web.archive.org/web/20201015100231/https://www.jti.com/asia/Philippines  ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් ෆිලිපීන් - Japan Tobacco International Philippines (JTIP)] උදව් කරන බවට පිලිපීනයේ මාධ්‍ය වාර්තා කළේය. ආරක්‍ෂිත මාර්ගෝපදේශ සකස් කිරීමෙන් සහ ඔවුන්ට පුද්ගලික ආරක්ෂක උපකරණ (PPE) ලබා දීමෙන් නව පරිසරය තුළ සියලු දෙනා සුරක්‍ෂිත බව සහතික කිරීම JTIP හට අතිශයින්ම වැදගත් බව එහි සාමාන්‍යාධිකාරී ජෝන් ෆ්‍රෙඩා විශ්වාස කරන බවට තව දුරටත් වාර්තා කළේය.<Ref name= JTIP> Manila Standard Business and Hector Zabala. [https://web.archive.org/web/20201015064524/https://manilastandard.net/index.php/business/biz-plus/334612/new-jtip-chief-confronts-challenges-with-optimism.html New JTIP chief confronts challenges with optimism], manilasatandard.net, 19 September 2020, Accessed October 2020</ref>

* [https://www.fiormarkets.com/ ෆියර් මාර්කට්ස්- Fior Markets] විසින් “COVID-19 බලපෑම් විශ්ලේෂණය” යන කොටස ඇතුළුව ගෝලීය දුම්කොළ වෙළඳපොළ 2020 පිළිබඳ වෙළඳපොල වාර්තාවක් නිකුත් කළේය.  [https://www.altria.com/en ඇල්ට්‍රියා සමූහය], [https://www.rjrt.com/ රෙනෝල්ඩ්ස් ඇමරිකා], [https://www.armstronginternational.com/hongyunhonghe-tobacco-group හොන්ගුන්හොන්හේ දුම්කොළ (සමූහය)], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI), [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්] සහ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) යන දුම්කොළ සමාගම් වාර්තාවේ සඳහන් විය..<ref name=kws24>Kewaskum Statesman News Journal. [https://www.kws24.com/global-tobacco-market-2020-recent-development-ongoing-demand-and-covid-19-impact-analysis-2026/ Global Tobacco Market 2020 Recent Development, Ongoing Demand and COVID-19 Impact Analysis 2026], 15 September 2020, Accessed September 2020</ref>

* ඇන්ගෝලාවේ [https://web.archive.org/web/20201103031804/https://en.52wmb.com/buyer/34161684  බාර්කෝ වෙළඳ සමාගම] සහ [https://web.archive.org/web/20201103032011/https://www.ptg-hld.com/  පෑන් ඇෆ්රිකා දුම්කොළ සමූහය] COVID-19 වසංගත සමයේ දී සහන භාණ්ඩ පරිත්‍යාග කළෝ ය.<Ref name= angola> MARKETS INSIDER. [https://web.archive.org/web/20201103031432/https://markets.businessinsider.com/news/stocks/tribert-rujugiro-ayabatwa-s-angola-based-btc-approaching-a-20-year-mark-of-productive-corporate-citizenship-1029602957 TribertRujugiroAyabatwa's Angola-Based BTC Approaching a 20-Year Mark of Productive Corporate Citizenship], 18 September 2020, Accessed November 2020</ref>

==28 වන සතිය:  2020 සැප්තැම්බර් 21 සිට 27 සැප්තැම්බර්  ==
* ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ [https://web.archive.org/web/20201015102333/https://www.usda.gov/ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව (USDA)] වසංගතයෙන් පීඩාවට පත් ගොවීන් සඳහා ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 14 ක ආධාර වැඩසටහනක කොටසක් ලෙස දුම්කොළ ගොවීන්ට ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 100 ක් දක්වා ගෙවන බව වාර්තා විය.  මෙය බහුජාතික දුම්කොළ නිෂ්පාදකයින්ට ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇතැයි මාධ්‍ය වාර්තා ප්‍රකාශ කළේය.<Ref name=USDA> J. Huffstutter, T. Polansek. [https://web.archive.org/save/https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-usa-tobacco-exclus/exclusive-how-covid-19-stimulus-money-will-end-up-in-u-s-tobacco-farmers-pockets-idUSKCN26E1L4 Exclusive: How COVID-19 stimulus money will end up in U.S. tobacco farmers' pockets], REUTERS, 23 September 2020, Accessed October 2020</ref>

[[Image: USDA.jpg|600px|thumb|center| රූපය 23: “COVID-19 උත්තේජක මුදල් එක්සත් ජනපද දුම්කොළ ගොවීන්ගේ සාක්කුවලින් අවසන් වන බව රොයිටර් ව්‍යාපාර වාර්තා කිරීම.<ref name =USDA/>]]

* [https://web.archive.org/web/20200924063502/https://www.sampoerna.com/sampoerna/id/overview PT HM සම්පෝනා ] සඳහන් කළේ සුරාබදු බද්ද වැඩිවීම සහ COVID-19 වසංගතයේ ආර්ථික බලපෑම් නිසා ඉන්දුනීසියාවේ පාරිභෝගිකයින් ලාභදායී සිගරට් වලට වැඩි කැමැත්තක් දක්වන බවයි.  COVID-19 වසංගතයේ බලපෑම සිගරට් මිලදී ගැනීම වැඩි කළ බවත් කුඩා ඇසුරුම් නිෂ්පාදනවල වෙළඳපල කොටස ද වැඩි වූ බවත් ඔවුන් තව දුරටත් වාර්තා කළහ.<Ref name= cheap> Y. Prasidya. [https://web.archive.org/web/20201015081048/https://www.thejakartapost.com/news/2020/09/21/consumers-prefer-cheaper-cigarettes-as-purchasing-power-weakens-sampoerna.html Consumers prefer cheaper cigarettes as purchasing power weakens: Sampoerna], The Jakarta Post, 21 September 2020, Accessed October 2020</ref>

*COVID-19 මගින් දුම්කොළ කර්මාන්තයට ඇති කරන බලපෑම පිළිබඳ වෙළඳපොල පර්යේෂණ ආයතන කිහිපයක් මේ සතියේ දී ද වාර්තා නිකුත් කළේය. 
**[https://www.orbisresearch.com/ ඕර්බිස් රිසර්ච්] විසින් “ඉහළ කර්මාන්ත සමාගම් කෙරෙහි COVID-19 බලපෑමෙන් පසු 2020 වාෂ්ප වෙළඳපොලෙහි ආදායම් විශ්ලේෂණය” නමින් වාර්තාවක් නිකුත් කළ අතර එහි [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT) ]], [https://www.altria.com/en  ඇල්ට්‍රියා සමූහය],  ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI), [https://www.bloomberg.com/profile/company/1066788D:US VMR නිෂ්පාදන], [https://www.gamuccirefills.co.uk/ ගැමුචි-Gamucci], [https://www.reynoldsamerican.com/ රෙනෝල්ඩ්ස් ඇමරිකන් ], [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html  ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්] යන දුම්කොළ සමාගම් නාමයන් සඳහන් විය.<Ref name=Verdant>Verdant News. [https://verdant-news.com/news/114491/vape-market-2020-revenue-analysis-after-covid-19-impact-on-top-industry-companies-british-american-tobacco-bat-njoy-nicotek-altria-group-ballantyne-brands-japan-tobacco-vmr-products-vapor/Vape Market 2020 Revenue Analysis After COVID-19 Impact on Top Industry Companies], 22 September 2020, Accessed September 2020</ref>
**[https://www.fiormarkets.com/ ෆියර් මාර්කට්ස්] විසින් ගෝලීය දුම්කොළ වෙළඳපොළ සහ COVID-19 පිළිබඳ වාර්තාවක් නිකුත් කළේය. දුම්කොළ සමාගම් [https://www.reynoldsamerican.com/ රෙනෝල්ඩ්ස් ඇමරිකන් ], [https://www.bloomberg.com/profile/company/HYHHEZ:CH හොන්ගුන්හොන්හේ දුම්කොළ (සමූහය)], [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]], ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI), [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්] සහ පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල් (PMI) යන දුම්කොළ සමාගම් සඳහන් විය.<Ref name=Crystal>Crystal Lanka Advcate. [https://cryptopostadvocate.com/global-tobacco-market-2020-sales-revenue-development-strategy-competitive-landscape-and-regional-forecast-to-2026/ Global Tobacco Market 2020 Sales Revenue, Development Strategy, Competitive Landscape and Regional Forecast to 2026], 24 September2020, Accessed September 2020</ref>
**[https://www.industryresearch.biz/ ඉන්ඩ්ස්ට්‍රි රිසර්ච්] විසින් COVID-19 හි බලපෑම විශ්ලේෂණය කිරීම ඇතුළුව දුම් පානය නැවැත්වීමේ නිෂ්පාදන වෙළඳපොළ පිළිබඳ වාර්තාවක් නිකුත් කළේය. [[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]] සහ [https://www.reynoldsamerican.com/ රෙනෝල්ඩ්ස් ඇමරිකන්] යන දුම්කොළ සමාගම් එම වාර්තාවේ සඳහන් විය.<ref name=Crypto>Crypto Daily. [https://crypto-daily.news/uncategorized/165636/global-smoking-cessation-products-market-2020-growth-by-forthcoming-developments-future-prospects-opportunity-gsk-british-american-tobacco-bat-johnson-johnson-pfizer-reynolds-american/ Global Smoking Cessation Products Market 2020 Growth by Forthcoming Developments, Future Prospects, Opportunity | GSK, British American Tobacco (BAT), Johnson & Johnson, Pfizer, Reynolds American, Kimree Technology], 25 September 2020, Accessed September 2020</ref>

* COVID-19 වසංගතය තුළ දුම්කොළ සීමා කිරීමේ ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් නීති විරෝධී දුම්කොළ වෙළඳාම ඉහළ ගොස් ඇති බව [https://www.jti.com/ ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI)] ප්‍රකාශ කළේය.<Ref name= illicit> Anti Illicit Trade Organisation 2020. [https://web.archive.org/web/20201102060500/https://www.jti.com/sites/default/files/global-files/documents/download-pdf/the-gathering-storm.pdf The Gathering Storm], 21-24 September 2020, Accessed November 2020</ref>

==29 වන සතිය: 2020 සැප්තැම්බර් 28 සිට  ඔක්තෝබර් 4 දක්වා ==
*COVID 19 වසංගතයෙන් හානි වූ ආර්ථිකය  ප්‍රකෘතිමත් කිරීමට සහය දැක්වීම සඳහා සහ 2030 න්‍යාය පත්‍රය හා එහි තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක (SDG) ප්‍රගතිය කරා ගෙන යාම සඳහා මූල්‍ය සම්පත් සංවිධානය කිරීමට 2020 සැප්තැම්බර් 29 වන දින පැවති [https://web.archive.org/web/20201015102721/https://www.un.org/en/ga/ එක්සත් ජාතික මහා මණ්ඩල -United National General Assembly (UNGA)] රැස්වීමේදී දුම්කොළ බදුකරණය නොසලකා හරින ලදි.<Ref name= meeting> General Assembly of the United Nations. [https://web.archive.org/web/20201019054943/https://gadebate.un.org/generaldebate75/en/ GENERAL DEBATE OF THE 75th SESSION 22 to 26 September and 29 September 2020], undated, Accessed October 2020</ref><Ref name=UNGA/>

==30 වන සතිය: 2020 ඔක්තෝබර් 5 සිට 11 දක්වා ==
*  COVID-19 වසංගතය තුළ දුම්කොළ විකුණුම් පරිමාව සහ ඉල්ලුම බලාපොරොත්තු වූවාට වඩා වැඩි වී ඇති බව [https://www.imperialbrandsplc.com/index.html ඉම්පීරියල් බ්‍රෑන්ඩ්ස්] සඳහන් කළ අතර මෙය යුරෝපයේ සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ පාරිභෝගිකයින් දුම්කොළ සඳහා වැඩි මුදලක් වියදම් කිරීම නිසා විය හැකි බව සඳහන් කළේය.<Ref name= demand> A. Mattinson. [https://web.archive.org/save/https://www.thegrocer.co.uk/finance/city-snapshot-imperial-brands-sees-consumers-turn-to-tobacco-during-covid-crisis/649165.article City snapshot: Imperial Brands sees consumers turn to tobacco during Covid crisis], The Grocer, 8 October 2020, Accessed October 2020</ref>

==31 වන සතිය: 2020 ඔක්තෝබර් 12 සිට 18 දක්වා ==
* ඊජිප්තුවේ, [https://www.pmi.com/markets/russia/en/overview පිලිප් මොරිස් ඉන්ටර්නැෂනල්] කස්ර් අල්-අයිනි කයිරෝ විශ්ව විද්‍යාල රෝහලට වෛද්‍ය සැපයුම් සහ  “ COVID-19 මගින් වඩාත් පීඩාවට පත් පවුල්" සඳහා අත්‍යවශ්‍ය ආහාර නිෂ්පාදන පරිත්‍යාග කළේ ය.<ref name= Egypt>ZAWYA. [https://web.archive.org/web/20201102075803/https://www.zawya.com/mena/en/press-releases/story/INJAZ_Egypt__Philip_Morris_Misr_launch_initiative_to_provide_preventive_supplies_to_medical_staff_at_Kasr_AlAiny_Cairo_University_Hospitalsnbsp-ZAWYA20201018095816/ INJAZ Egypt & Philip Morris Misr launch initiative to provide preventive supplies to medical staff at Kasr Al-Ainy Cairo University Hospitals], 18 October 2020, Accessed November 2020</ref>

==32 වන සතිය: 2020 ඔක්තෝබර් 19 සිට 25 දක්වා==
* COVID-19 වසංගතය හේතුවෙන් ඇති වූ ආර්ථික ගැටලුවලින් ඍණාත්මක ලෙස පීඩාවට පත් දේශීය ගොවීන්ට සහය දැක්වීම සඳහා [https://www.jti.com/ පිලිපීනයේ ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI)]  ඉදිරි වර්ෂවලදී දේශීය දුම්කොළ මිලදී ගැනීම් වැඩි කිරීමට සැලසුම් කරන බව පිලිපීනයේ මුදල් දෙපාර්තමේන්තුව මාධ්‍ය වෙත ප්‍රකාශ කළේ ය.<Ref name= local> ACelis. [https://malaya.com.ph/index.php/news_business/jti-to-hike-local-tobacco-sourcing/  JTI to hike local tobacco sourcing] Malaya Business Insight, 20 October 2020, Accessed October 2020</ref>

[[Image: JTI.jpg|400px|thumb|center|රූපය 24: ජැපෑන් ටුබැකෝ ඉන්ටර්නැෂනල් (JTI) විසින් දේශීය දුම්කොළ මූලාශ්‍ර ඉහළ නැංවීමට කටයුතු කරන බව මලයා බිස්නස් ඉන්සයිට් වාර්තා කිරීම<ref name =local/>]]

* වෙළඳපල පර්යේෂණ ආයතනයක් විසින් COVID-19 වසංගතය දුම්කොළ කර්මාන්තයට ඇති කරන බලපෑම පිළිබඳ වාර්තාවක් මේ සතියේ ද නිකුත් කළේය.
** COVID-19 වසංගතයේ බලපෑමත් සමග ගෝලීය සිගරට් නොවන දුම්කොළ නිෂ්පාදන වෙළඳපොල 2020 සිට 2027 දක්වා මධ්‍යස්ථ වැඩිවීමක් පෙන්නුම් කරනු ඇති බව ගෝලීය සිගරට් නොවන දුම්කොළ නිෂ්පාදන වෙළඳපොල පර්යේෂණ වාර්තාව ප්‍රකාශ කළේය.<Ref name= smokeless> Data Bridge Market Research. [https://rejerusalem.com/124338/smokeless-tobacco-products-market-with-covid-19-impact-analysis-to-experience-significant-growth-during-2020-to-2027-altria-group-inc-british-american-tobacco-imperial-brands-swedish-match-ja/  Smokeless Tobacco Products Market with Covid-19 Impact Analysis, to Experience Significant Growth during 2020 to 2027|| Altria Group, Inc., British American Tobacco, Imperial Brands, Swedish Match, Japan Tobacco, Swisher International, Inc., DS Group, Philip Morris International] 20 October 2020, Accessed October 2020</ref>

== 33 වන සතිය : 2020 ඔක්තෝබර් 26 සිට 2020 නොවැම්බර් 1 දක්වා==
* දකුණු අප්‍රිකාවේ COVID-19 වසංගතය තුළ සිගරට් අලෙවිය තහනම් කිරීම දුම්කොළ වගාකරුවන්ට අහිතකර ලෙස බලපා ඇති බවත් රජයේ බදු ආදායම අඩු කළ බවත් නීති විරෝධී සිගරට් අලෙවිය වැඩි කළ බවත් දුම්කොළ කර්මාන්තය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සවුත් ඇෆ්රිකා ටුබැකෝ ට්‍රාන්ස්ෆොර්මේෂන් එලායන්ස් හි ප්‍රකාශකයෙකු කියා සිටියේ ය. දුම්කොළ අලෙවිය වැඩි කිරීමෙන් හෝ දුම්කොළ සඳහා වන බදු ඉහළ නැංවීමෙන් රජයේ ආදායම වැඩි කළ හැකි බව ඔහු තව දුරටත් කියා සිටියේය.<ref name= spoke> BUSINESSTECH. [https://web.archive.org/web/20201102092340/https://businesstech.co.za/news/finance/443586/tobacco-group-wants-government-to-set-a-minimum-price-for-cigarettes-in-south-africa/ Tobacco group wants government to set a minimum price for cigarettes in South Africa], 26 October 2020, Accessed November 2020</ref>

* වෙළඳපල පර්යේෂණ ආයතනයක් විසින් COVID-19 වසංගතය දුම්කොළ කර්මාන්තයට ඇති කරන බලපෑම පිළිබඳ වාර්තාවක් මේ සතියේ ද නිකුත් කළේය.
** එක්සත් ජනපදයේ සහ නෝර්වේ හි COVID-19 වසංගතයේ බලපෑම හේතුවෙන් දුම්කොළ නොවන නිකොටින් නිෂ්පාදනවලට ඇති පාරිභෝගික ඉල්ලුම සහ ලාභ වර්ධන වේගය ඉහළ ගොස් ඇති බව ස්වෙඩිෂ් මැච් දුම්කොළ සමූහයෙහි ලාභ වාර්තාවේ සඳහන් විය.<Ref name= Swedish>REUTERS, [https://web.archive.org/web/20201102033045/https://www.lse.co.uk/news/BATS/update-1-tobacco-group-swedish-match-profit-tops-forecast-as-pandemic-spurs-demand-zs52eglwqyrds46.html UPDATE 1-Tobacco group Swedish Match profit tops forecast as pandemic spurs demand], LONDON SOUTH EAST, 27 October 2020, Accessed November 2020</ref>

[[Image: JTI2.jpg|400px|thumb|center|රූපය 25: COVID-19  වසංගතය ඉල්ලුම වැඩි වීමට පෙළඹවීමක් ලෙස ස්වෙඩිෂ් මැච් දුම්කොළ සමූහයෙහි ලාභය  ඉහළ යාම පුරෝකථනය රොයිටර් විසින් වාර්තා කිරීම.<ref name =Swedish/>]]

==TobaccoUnmasked සම්පත්==
වෙනත් අදාළ TobaccoUnmasked පිටු
*[[බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකානු දුම්කොළ සමාගම (BAT)]]
*[[දුම්කොළ පාලනය පිළිබඳ නීතිමය රාමුවෙහි (FCTC) 5.3 වගන්තිය]]
*[[දුම්කොළ පාලනය පිළිබඳ නීතිමය රාමුව (FCTC)]]

==මූලාශ්‍ර==
<references/>

[[Category:සමාජ ආයෝජන]]
[[Category:රාජ්‍ය නිලධාරීන් සමග ඇති සබඳතා]]
[[Category:අලෙවිය හා ප්‍ර‍චාරණය]]
[[Category:ප්‍ර‍තිපත්තිවලට සිදුකරන බලපෑම්]]
[[Category:දුම්කොළ කර්මාන්තය සමඟ හවුල්කාරිත්වයන් දරන ලද පුද්ගලයින්]]